Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PINACEAE–SOSNOWATE
18
Kultura-wobecpowszechnościużyciadrewnasosnypospolitejł,tutajjedyniekilkamniejznanychwątkówłł.Pniesosnowe
byłyniegdyś,zewzględunawielkiezapotrzebowanieflotmorskichnamaszty,towaremstrategicznymwzachodniejEuropie,
przedmiotemustawicznejkonkurencjimiędzyFrancjąaAnglią.Jednymzostatnichrezerwuarówsosen,którychpniebyły
dostateczniewysokieielastyczne,bymogłysłużyćmarynarcewojennej,byłylasywschodniejEuropy,skądekspediowanoje
tradycyjnieprzezportwRydze(stądokreśleniensosnaryska”,którenieokreślałobynajmniejlokalizacjisamychborów).Próby
znalezieniadlategosurowcaalternatywnej,wobecniepewnejdrogiprzezBałtyk,drogiwodnejprzezDniepr(cobyłozadaniem
karkołomnym,aleprzeztoszczególniekuszącymdladziałaczygospodarczychihydrologów),jakawiodłabyzlasównadbałtyc-
kich,podolskichiwołyńskichdoportówczarnomorskich,byłaprzedmiotemzakulisowychekspedycjiimisjiszpiegowskich,
wktórychudziałmielinietylkowysłannicyfrancuscy,ale,wczasieswejwyprawynaPolesie,byćmożeiKazimierzKontrym,
przyjacielfilomatów,mason,współzałożycielwileńskichnWiadomościBrukowych”,spiritusmovensżyciakulturalnegoina-
ukowegoWilnanapocz.XIXw.łłł.Notabene,wczasieperegrynacjiprzezniezmierzonebłotaitopielePolesia,wszyscymielitu
niegdyśdowyborualbodrogęwodną,alboprowizorycznetrakty,ścielonezrąbanychnamiejscusosnowychkłód-npoleskie
inowogródzkiedrogi,układanezsosnowychpni,naktórychwózniemiłosierniepodskakiwał”łłł
ł.
Sosnapospolitabyła,obokmodrzewi,przedmiotemjednychzpierwszychnaświeciebadańzdziedzinygenetykidrzewle-
śnych,jakieprowadziłwostatnichlatachprzedIwojnąświatową,napowierzchniachleśnychpodPuławami,wramachtamtej-
szegoInstytutuGospodarstwaWiejskiegoiLeśnictwa,wykładowcadendrologii,Gruzin,profesorS.Kurdianiłłł
łł.
Igłysosnowe,tzw.kolki(atakżecetyna,czylizaatakowaneprzezchrząszcze,cetyńce,iwskutektegoopadłenaziemięgałąz-
ki,zwaneczasemnłapkamisosnowymi”),służyłylokalniejakomateriałizolacyjny-sypałosięjenapoddaszachimiędzy
drewnianeścianyaszalunekwilliletniskowych,pensjonatówczysanatoriówbudowanychpodkoniecXIXw.podWarszawą,
wzdłużliniiDrogiŻelaznejNadwiślańskiej-wokolicachFalenicy,Józefowa,Międzylesia,otwockaiŚwidra,owychbudyn-
kówtakcharakterystycznegowyglądu,zdobionychndrewnianymiwycinankami”,wstyluzainicjowanymprzezMichałaElwi-
roAndriolliego(nświdermajer”)łłł
łłł.
PinusmugoTurra(P.montanaMill.)-kosodrzewina,kosówka(sosnagórska).Krzewzpokładającymi,zako-
rzeniającymisięgałęziami,rzadkosięgawys.3m;koraciemna,czarniawa,łuskowata.P.pąkiożywicowane.
Li.po2,gęstoosadzonenapędach,krótkie-dł.3-8cm,prostelubtylkonieznacznieskręconewzdłużosi,ciem-
nozielone,bezlubtylkozniewyraźnymnalotemwoskowym-wliniachaparatówszparkowych;kanałyżywiczne
przyskórce.Kw.szypułyszyszeczekżeńskich,pozapyleniu,pozostająwyprostowane.Szysz.niewielkie,kulistawe,
symetryczne,dł.2-6cm;odstająodpędówprostopadle,podojrzeniusąciemnobrązowelubczekoladowe;tarczki
płaskielubnieznaczniewypukłe,zpępkiemusytuowanympośrodku,częstopopielatym,zciemniejsząobwódką.
łNaprzykład→T.Samojlik,Najsłuszniejszedrzewo-historiasosnyzwyczajnej(PinussylvestrisL.)wPuszczyBiałowieskiejdokońca
XVIIIstulecia,nRocznikDendrologiczny”54:7-27,2006.
łłApostrofadososnyrosnącejprzeddomemnaStawiskuwPodkowieLeśnejotwieraostatniwierszJ.Iwaszkiewicza,nUrania”,napisany
zpoczątkiem1980r.:nUranio,sosno,siostro-takciebienazywam/bopalcempniaswojegoukazujeszniebo/wiatrcosięwtwojejczarnej
grzywiezrywa/zacichadołem”;byłatojednazkilkuprzydomowychsosen,którepoetankiedyśochrzciłimionamimuz”(P.Mitzner,Hania
iJarosławIwaszkiewiczowie,1998).
łłłK.Kontrym,PodróżK.KontrymaurzędnikaBankuPolskiego,odbytawr.1829poPolesiu,1829;Z.Skwarczyński,KazimierzKontrym,
1961;P.Daszkiewicz,J.oleksyn,Wposzukiwaniusosnymasztowej:„MisjaChersońska”,szpiegowskaoperacjawywiadukrólaFrancjiwlasach
Rzeczpospolitejwświetledokumentówzparyskiegoarchiwummarynarki,nSylwan”147(3):71-83,2003;P.Daszkiewicz,J.oleksyn,Introdukcja
„sosnyryskiej”wosiemnasto-idziewiętnastowiecznejFrancji,nRocznikDendrologiczny”53:7-40,2005.
łłł
łH.Micińska-Kenarowa,Długiwdzięczności,2003.
łłł
łłJ.oleksyn,ScientifcactivityofSalomonZakharievichKurdiani-oneofthefrstinvestigatorsofheredityintrees,nFoliaDendrologica”
12:349-368,1985.SalomonZacharowiczKurdiani(1867-1937)pozostawał,wnpuławskim”okresieżycia,wbliskichkontaktachzpolskimi
studentamiiwspółpracownikami;popowrociedoGruzjiw1918r.,położyłwielkiezasługidlatamtejszegoleśnictwa,botanikiiochrony
przyrody-rozstrzelanyjakonwrógnarodu”zasprzeciwianiesięrabunkowejgospodarceleśnej.
łłł
łłłA.Krajewski,Niektóreproblemyochronyobiektówarchitekturywtzw.stylunadświdrzańskim,nBudownictwoiArchitektura”14(3):
127-142,2015;informacje,jakimizdrugimautorempodzielilisięmieszkańcytychokolic.
