Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Samobójstwobizonów
33
Dlanaszegowywodukluczowymfragmentemcytatujestpodkreślenie,że
Piętaszekniebędziemógłopowiedziećswojejhistoriiswoimjęzykiem.Pię-
taszekzpowieściCoetzeegostajesiętymsamymsymbolemodebraniagłosu
tymwszystkimndeportowanymzżycia”
,jakiedotądwiedli,poto,żebyutra-
ciliteżmożliwośćprzekazupamięciitożsamości.Tam,gdzieniemaciągłości
narracji-niematożsamościdanejgrupy.Niemożnaopowiedziećczegokol-
wiekoswoimpochodzeniu,aleteż(ituwchodzimynadrugipoziomsym-
boliki)niemożnaopowiedziećwswoimjęzyku.Dlategotenobrazobcięcia
językanabieratakiegoznaczenia10.
WróćmydotekstuErdrichiwświetlepowyższegoprzypomnieniaza-
uważmy,jakbezcennastajesięnietylkomożliwośćspisaniaopowieści
otym,cosięstało,słuchającprzekazutych,którzyjednakjeszczepamiętają,
alejakąwartościąjestprzemyceniekażdegopojedynczegosłowawjęzyku,
któryprawiezginął.StądwnazwachrozdziałówTracks,obokangielskiego
przekładu,użytesąsłowawjęzykuChippewa(Michif),słowaokreślające
miesiące,amożeraczejokresyroku,niekonieczniepokrywającesięzmie-
siącamiliczonymiwkalendarzuzachodniejkultury:Manitou-geezisohns
(nLittleSpiritSun”[nSłońce-Duszek”/nMałyDuchSłońca-CzasSłońca
jakMałyDuch”]),Miskomini-geezis(nRaspberrySun”[nMalinoweSłońce-
CzasMalinowegoSłońca-CzasMalinwSłońcu”]),PaugukBeboon(nSke-
letonWinter”[nSzkieletZimy-CzasZimyjakSzkielet”]),Onaubin-geezis
(nCrustontheSnowSun”[nSłońceSkorupynaŚniegu-CzasZeskorupia-
łegoŚniegu”).Niechodzitutylko,choćteż,owybrzmienietychsłów,oich
podlegającychwładzykolonialnejjeszczewsamejAfrycelubnaKaraibachiwStanachZjednoczo-
nych.Wdrugimrozdziale,Czarneptaki,wprzypisachpojawiająsiętytuływażniejszychksiążek
iartykułównatentemat,resztajestdoznalezieniawbibliografiikońcowej.Tutajwymieniędwie:
WytępićcałetobydłoSvenaLindqvista,przeł.M.Haykowska,W.A.B.,Warszawa2009;Hegel,Hai-
tiihistoriauniwersalnaSusanBuck-Morss,przeł.K.Bojarska,WydawnictwoKrytykiPolitycznej,
Warszawa2014.
10Jeślichodziorepresjestosowaneprzezkolonizatorów,właścicieliplantacjiihandlarzynie-
wolnikamipoto,byzniszczyćjęzykirodzimeniewolników,atymsamymwyeliminowaćichporo-
zumiewaniesięmiędzysobą,możnawymienić:umyślnemieszaniegrupetnicznychjeszczenastat-
kach,abyzlikwidowaćłącznośćwgrupieużywającychtegosamegojęzyka;zarazpowylądowaniu
naobszarzekolonii,zwłaszczaangielskich,niszczeniebębnów,zapomocąktórych,grającwodpo-
wiednimrytmie,możnabyłoprzekazywaćzakodowanetekstyzwołująceAfrykańczykówznających
kodnaspotkanieinaprzykładzorganizowaćbunt.Zob.też:J.Jahn,Muntu:AfricanCultureandthe
WesternWorld,transl.M.Grene,NewYork1990,gdzieznajdziemymiędzyinnymiważneinfor-
macjeojęzykubębnówizaszyfrowanychwnimprzesłaniach.Prawiewspółcześnieiwspółcześnie,
bodalejciągnąsięprocesywtychsprawach,prowadzonoakcjekaraniadzieciindiańskichiabory-
geńskich(StanyZjednoczone,Kanada,Australia,NowaZelandia)zaużywanieswoichrdzennych
językówwszkolelubinternacie.Niedalejjakwgrudniu2015rokupremierKanadyJustinTrudeau
przepraszałżyjącychjeszczeIndiankanadyjskich,którzywdzieciństwiebylibiciwszkołachzauży-
waniewłasnegojęzyka.
