Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Konfliktspołecznyakonfliktetniczny
31
rozwojuróżnychkrajów,otyleobecniewteoriachglobalizacjiwskazujesięnapostępu-
jącezróżnicowanie,fragmentaryzacjęiwzrostnierównościwświecie.Skorozatemorga-
nizacjagrupyetnicznejwformienarodupaństwowegojestbardziejefektywnaniż
prostszesposobyorganizacji(np.plemiennej),lubteżznajdowaniesięwramachpań-
stwainnejgrupyetnicznej,naturalnejestdążenieróżnychgrupetnicznychdoposiada-
niawłasnychpaństwnarodowychlubdominacjiwzamieszkiwanympaństwie.
Paradygmathumanistyczny.Podstawąwyjaśnianiakonfliktówetnicznychjesttuso-
cjologiainterpretatywna(socjologiafenomenologiczna,symbolicznegointerakcjoni-
zmuidramaturgicznejwizjispołeczeństw),któratraktuje„konfliktyetnicznejakore-
zultatbarierkulturowych,rozbieżnościsystemówwartościibrakuwspólnychkodów
symbolicznych,któreumożliwiałybyporozumienieirozstrzyganiekonfliktówbez
użyciaprzemocy.Szczególnieistotnajestprzytymanalizaodmiennychznaczeń,
nadawanychprzemocywróżnychkulturach”(Jasińska-Kania2002,s.130–131).Kon-
fliktjestwięcprzejawemiwynikiemzderzeniawartościibrakuporozumienia.
Wramachpierwszejperspektywy(paradygmatnaturalistyczny)wprowadzasięhi-
potezęonarastaniuidentyfikacjietnicznejiruchówludnościtubylczej,coznajduje
częściowepotwierdzeniewdanych.Hipotezyformułowanewramachdrugiejperspek-
tywy(paradygmatinstrumentalistyczny),którezakładają,żetoroszczeniaekono-
miczneiwalkaowładzębędągłównąpodstawąkonfliktówetnicznych,uzyskująsto-
sunkowonajsłabszepotwierdzeniewwynikachbadań.Natomiasttrzeciaperspektywa
(paradygmatmodernizacji),którawskazujenaruchyetnonacjonalistycznejakosiły
sprawczekonfliktówetnicznych,tłumaczynajwiększąliczbękonfliktów2.Paradygmat
humanistycznyniestałsiępodstawątegotypubadańilościowych.
Bezwątpienialicznepróbysprowadzeniakonfliktówetnicznychdospołecznych
trudnouznaćzawpełniudane.DonaldL.Horowitzpodkreśla,żekonfliktyetniczne
zawszewprawiaływzakłopotaniezwolennikówteoriiklasowej(2000,s.105–106),
tymczasemniewszystkieróżnicewinteresachgrupowychprzyczyniająsiędopojawie-
niasiękonfliktu.Horowitzwswojejanalizieproponujeodmiennepodejściedotego
zagadnienia,akcentującem.in.mechanizmyekonomiczne,któreobniżająpotencjał
konfliktumiędzygrupamietnicznymi(np.etnicznypodziałpracy).Jednymzdobrych
przykładówjestznaczeniemobilizacjiwkonfliktachetnicznych.MichaelBanton
(2000),zwolenniktraktowaniakonfliktówetnicznychjakojednegozprzejawówkon-
fliktuspołecznego,stawiapytanie,czycharaktermobilizacji(np.nabaziewięzietnicz-
nejczynarodowej)wpływanarodzajpodejmowanychprzezgrupędziałań.Oczywiście
niejesttak,żeojakościowejróżnicymiędzykonfliktamiświadczyćmusiodmienność
podejmowanychprzezjednostkiigrupydziałań,np.zabójstwomożemiećnaceluza-
garnięciemieniaofiary,usunięcierywalapolitycznegolubobronęsakralnościjakiegoś
obiektu.Otym,żekonfliktyetnicznestanowiąodmiennytypświadczy,jaksięzdaje,
2
Jasińska-Kania2001,s.22–23.Autorkakorzystazdanychzebranychwramachprojektubadańpo-
równawczychMinoritiesatRisk,którymkierujeTedGurr.
