Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdział1.Konfliktynarodoweietniczne-perspektywateoretyczna.
Etnicyzacjamożebyćtakżesposobemnaemancypacjęspołecznąmarginalizowa-
nychmniejszości.Wtedyzdefiniowanieproblemówikonfliktuwkategoriachetnicz-
nychpozwalanawskazanierzeczywistegoźródłazniewolenia(np.toniebezrobocie
sprawia,żeczłonkowienaszejgrupyniemająpracy,leczstygmatyzowanienasprzez
większość)itymsamymnaintegracjęgrupy,adalej–namobilizacjęspołecznąwokół
liderówspołeczności.Wtakimwypadkukwalifikacjaetnicznamożebyćnawetobiek-
tywnienieuprawniona–ważne,abyzostałanarzuconaotoczeniuspołecznemu.Ood-
miennościtegomodeluodmodeluekonomicznegoświadczyto,że–jakpokazująba-
daniastatystyczneTedaRobertaGurra–ruchyetnopolitycznedążącedosecesjilub
regionalnejautonomiisąmotywowanechęciązachowaniairozwojuidentyfikacjigru-
powej,wwypadkuzaśspołecznościupośledzonychekonomicznie(np.etnoklasy)
możnaobserwowaćraczejdążeniedouzyskaniaprawwramachpaństwagrupydomi-
nującej(Gurr1993,s.75–88,316).
Wkonfliktachetnicznychuczestnicząmniejszościzorganizowanewbardzoróżne
podmioty,zarównoformalne,jakinieformalne.Dladalszychanalizprzydatnebędzie
pojęcie„partiaetniczna”.Przezpartięetnicznąbędziemyturozumieliorganizację
społeczną(awięctakżestowarzyszenie),którejestoficjalnymprzedstawicielemgrupy
etnicznejlubnarodowejidążydouzyskaniaudziałuwewładzypublicznejnawszyst-
kichjejszczeblach(lokalnym,regionalnymicentralnym).Naprzedstawicielatejorga-
nizacjigłosujesięzatemprzedewszystkimjakonaczłonkadanejgrupyetnicznejlub
narodowej,anienafachowcaczydobregopolityka.
WprzypadkuNiemcównaŚląsku„etnicznośćwyobrażona”(októrejszerzej
wrozdzialepiątym)stajesiępodstawąetnicyzacjipolitykiorganizacjimniejszości.Li-
derzyujmującwkategoriachetnicznychtradycyjnepodziałynaswoichiobcychoraz
naróżnewspólnotypamięci,stworzyliregionalnąpłaszczyznęintegracji,którazapew-
niaimmobilizacjęludnościrodzimejwokółliderówjakoprzedstawicielitejludności,
niezależnieod„pozaetnicznego”programupolitycznego.Nazewnątrzzaśetnicyzacja
politykipozwalanakorzystaniezprawprzynależnychmniejszościomnarodowym,
awięcprzedewszystkimzprzywilejunieprzekraczaniaprzezkomitetywyborcze
mniejszościnarodowychpięcioprocentowegoproguwyborczego.Ponadtopozwalana
reinterpretacjękonfliktówpolitycznychispołecznychjakokonfliktówetnicznych,co
uruchamiadyskursochronyprawmniejszości.
Jakwidaćzpowyższegoprzeglądu,kategoriatożsamościetnicznej,któratotożsa-
mośćjestbronionawkonflikcie,pojawiasięzarównowmodelukulturalistycznym,jak
ipolitycznym,coniewątpliwiezbliżaobapodejścia.Zarazemjednakmodelkulturali-
stycznypostrzegakulturęitożsamośćwwymiarzeautotelicznym,modelpolityczny
zaśwwymiarzeinstrumentalnym.Przekładasiętonawizjęspołecznościetnicznej
–kulturaliścipodkreślająprzeważnieichdługą,historycznągenezę,azwolennicymo-
delupolitycznego(iczęstoekonomicznego)wskazująnałatwośćmobilizowanialudzi
itworzenianowychgrupdeklarującychswąodmiennąetnicznośćwimiędoraźnych
interesówgrupowych.
Dokażdegoztychmodelimożnabyodnieśćwielesądówkrytycznych.Modeleko-
nomicznypowielagrzechyteoriiracjonalnegowyboruinaukekonomicznych,sprowa-
