Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dialogkultur—próbadefinicji
19
wymieniasięLudwigaFeuerbacha,choćfaktycznypoczątekhistorii
filozofiidialogicznejwrazzpokrewnymifilozofiami:filozofiąInnego
ifilozofiąspotkania,przypadanalata20.XXwieku,kiedytoukazały
siępracekilkumyślicielireprezentującychtennurt.Wtymgronie
wymieniasięprzedewszystkimMartinaBubera(1878—1965),autora
książkiIchundDu(JaiTy,1922),FranzaRosenzweiga(1886—1929),
autoraDerSternderErlösung(GwiazdaZbawienia,1921),Ferdinanda
Ebnera(1882—1931)zjegopracąDasWortunddiedeistigenReali-
täten(Słowoirealnościduchowe,1921),EugenaRosenstocka-Huessy’ego
(1888—1973),autoraAngewandteSeelenkunde(Duszoznawstwostosowane,
1924),orazniecopóźniejGabrielaMarcela(1889—1973)zjegoJournal
Métaphysique(Dziennikmetafizyczny,1927)2.
ZaprekursorafilozofiidialogicznejuznawanyjestMartinBuber,
choćRosenzweigiEbneropublikowaliswojedziełaorokwcześniej,
niżukazałasięuznanazaprekursorskąrozprawaBuberaJaiTy
(apierwszawersjaDuszoznawstwaRosenstockapowstałajużw1916
roku3).Filozofowiecitworzyliniezależnieodsiebieiniezależnieod
siebiestanęliwopozycjidofilozofiisubiektywistycznej,przeciwsta-
wiającjejpropozycjęflnowegomyślenia”4.
NajwcześniejszabodajżekoncepcjadialogicznaXXwiekuzawiera
sięwmyśliFerdinandaEbnera.Zmarłyprzedwcześniezpowodu
chorobyaustriackimyślicielbyłnauczycielemwiejskim.Zażyciaopu-
blikowałjednąksiążkę,wymienionąjużDasWortunddiedeistigen
Realitäten(Słowoirealnościduchowe),wktórejzająłsiękwestiąmowy
jakorozmowy,krytykowałwszelkieflfilozoficzneJa”,sugerując,iż
niemożnamówićoJawsposóbabstrakcyjny(flja”jest),gdyżJajest
zawszekonkretne(flja”jestem)5.
FranzRosenzweig,wychowanywniepraktykującejżydowskiejro-
dzinie,filozofzwykształcenia,uczestnikIwojnyświatowej,tłumacz
poezjiżydowskiejnajęzykniemiecki,utożsamiałflnowemyślenie”
zmówieniem.Uważał,że
mowa,rozmowajestmiejscemrzeczywistegoobjawieniaświata.To
miejsce,owofli”pomiędzymnąitobą,flwydarza”sięwmowie,
2
Zob.B.Baran:Przedmowa.W:Filozofiadialogu.Wybrał,opracowałiprzed-
mowąopatrzyłB.Baran.Kraków1991,s.10.Polskieprzekładywymienionych
książek:G.Marcel:Dziennikmetafizyczny.Tłum.E.Wende.Warszawa1987;
M.Buber:JaiTy.Tłum.J.Doktór.Warszawa1992;F.Rosenzweig:Gwiazdazba-
wienia.Tłum.T.Gadacz.Kraków1998.
3
Zob.B.Baran:Przedmowa.W:Filozofiadialoguł,s.10.
4
5
Ibidem.
Zob.ibidem,s.17.
