Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Przekład—dialogkultur—kulturybliskie
Prawdziwawzajemnośćspotkaniamożesięzrealizowaćwtedy,gdy
obiestronyuchroniąsięodrozmaitychniebezpieczeństw,które
sprowadzająsię,ogólniebiorąc,dodwu:tyraniiiniewolnictwa.Nie
mawięcprawdziwegospotkaniatam,gdzielikwidujęinnośćinne-
go,anitam,gdzieflpoddajęsię”innemu,negującwłasnąinność16.
DlaBarthaspotkanienazasadziewzajemnościstanowiłowartość
samowsobie.Pojęciewzajemności,podobniejakpojęciedialogu,
obecnebyłojużwmyślistarożytnej.Weposiekosmogonicznym
HezjodaPraceidniepojawiłsięwątekwzajemności,araczejjejbra-
ku,wzwiązkuznieziemską,uskrzydlonąpostaciąEuforiona,syna
AchillesaiHeleny,któregoZeuskochałbezwzajemności.Zasada
wzajemnościzawierasięwłacińskiejformuledoutdes—fldaję,abyś
dawał”.Wśródpolskichbadaczyzagadnieniezasadywzajemnościpo-
dejmowałprzedewszystkimBronisławMalinowskiwpracyZwyczaj
izbrodniawspołecznościdzikich.Wzajemnośćstałasięjednymzcentral-
nychzagadnieńinterakcjonizmu,teoriiwymianyspołecznej.Również
filozofiadialoguispotkania,szczególniewujęciuMartinaBubera,bez
wątpieniazawierakoncepcjęflfilozofiiwzajemności”17.
Wpracachomawiającychkoncepcjęwzajemności,filozofiędialogu
ispotkaniabrakujenazwiskaJśnaKollśra(1793—1852),XIX-wiecznego
myślicielaipisarza,duchownegoprotestanckiego,zpochodzeniaSło-
waka.KollśrjużokołostulatprzedBuberemsformułowałideęwza-
jemności,aściślejrzeczujmując:wzajemnościsłowiańskiej,wswojej
rozprawieOliterarnéjvzájemnostimezikmeńmianářećimislavskgmi(Oli-
terackiejwzajemnościmiędzyszczepamiinarzeczamisłowiańskimi).Choć
zgodnieztytułempracyobszaremwzajemnościmiałabyćliteratura,
koncepcjatanieograniczyłasiędotakwąskiegozakresu.WXIXwieku
odbiłasięwśródSłowianszerokimechem,oczymświadczyćmogą
międzyinnymilicznewydaniarozprawyKollśra18.
16
Ibidem.
17
Por.J.Łukaszyński:Inkontrologicznakoncepcjawzajemności.flNaukiSpołeczne.
SocialScience”2013,nr1,s.214—216.Jakinformujeautorartykułu,inkontrologia
tofilozofiaspotkaniawujęciupolskiegofilozofaAndrzejaRusławaNowickiego.
18
Zapierwodrukuznajesięksiążkęopublikowanąwjęzykuniemieckim
UeberdieliterarischeWechselseitidkeitzwischendenverschiedenenStammenundMun-
dartenderslawischenNationw1837rokuwPeszcie,rokwcześniejwczasopiśmie
flHronka”tekstukazałsięwjęzykuczeskim,czy—jakpodkreślaHenrykBatow-
ski—raczejczeskosłowackim.(H.Batowski:Wstęp.W:J.KollAr:Wybórpism.
Oprac.H.Batowski.Wrocław1954,s.XXXIII.Tamteżautoropracowaniapodaje
przywołanetłumaczenietytułurozprawyKollśra).Jużw1838rokuwkalendarzu
Srbskapćelaukazałsięserbskiprzekładfragmentówrozprawy,wroku1840zaś
wflOtećestvennychzapiskach”—przekładrosyjski.Kolejneniemieckojęzyczne
