Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
przezniąorganizowanaprzebiegazgodnieznaturąproblemu,logikąposzuki-
wania,modyfikujesięzależnieodkolejnouzyskiwanychrezultatów,przyczym
dążnośćdoosiągnięciacelupoznawczegozostajezachowana.Pomimoswobody
działania,niekiedyznacznejrozległościposzukiwań,wpisanejniejakodywer-
gencyjności,aktywnośćpoznawczaniemawtymwypadkuchaotycznegoprze-
biegu,ajedyniewielostronniepodążadocelu,przezktóryjestukierunkowana.
Motywacjapoznawcza(jakdowiedziononażnesposoby,łączniezbadaniem
eksperymentalnympor.A.Tokarz,1985)odpowiadateżnaturzeaktywności
twórczejijestniezbędnądominantąmotywacyjną,zwłaszczawpoczątkowych
fazachmyśleniatwórczego,kiedytodochodzidowytwarzaniapomysłów.
Swoistycharaktertejmotywacjipolegatakżenaspecyficznymcharakterze
wzmocnienia,które(podobniejakwgenetyczniewcześniejszychformacheks-
ploracjipor.K.Lorenz,1977)macharakterciągły,kołowy,wzmacniasię
samo.Kolejnerezultatyniekończąaktywnościpoznawczej,alejąwzmagają,aż
domomentuwyznaczonegogranicamizmęczeniaiznużenia.
Tabela1
Kryteriaiterminyodnoszącesiędoźródełifunkcjimotywacji
poznawczych
Udziałwprocesiezaspo-
kajaniapotrzeb
Udziałwprocesierealizacji
zadaństawianychprzez
otoczenielubprzezsame-
gosiebie
Udziałwprocesiewszech-
stronnegorozwojuisamo-
realizacji
aktywnościpoznawczej
Podstawowafunkcja
Zdobycieinformacjipo-
trzebnejdozaspokojenia
potrzeb
Zdobycieinformacjipo-
trzebnejdorealizacjizada-
nia
Zaspokojenieciekawości.
Wzbogaceniedoświadcze-
nia
Rozwój
Celeaktywności
poznawczej
Instrumentalnamotywacja
poznawcza
Instrumentalnamotywacja
poznawcza(podtyp:zada-
niowa)
Autonomicznamotywacja
poznawcza
Proponowanytermin
Opracowaniewłasne,por.A.Tokarz,1985
Należypoczynićdwieuwagiogólne.
Popierwsze:zróżnicowaniemotywacjizuwaginafunkcje,jakiepełniąone
wdziałaniu,jestwzględne,gdyżwrzeczywistościgranicemiędzyposzczegól-
nymirodzajamimotywacjipoznawczejmogąbyćpłynne.Wynikatozarówno
zpolimotywacyjnejorganizacjidziałania,jakteżzdynamikiprocesumotywa-
cyjnego.Możesięprzecieżzdarzyć,żeaktywnośćpoznawczapodjęta
zkoniecznościzaczynaczłowiekagłębokoangażowaćiautonomizujesię,staje
sięjegopasją,niezależnymcelempoznawczym(„wciąga”).Częstoobserwuje
siętozjawiskouuczonych.Zachodziteżsytuacjaodwrotna,kiedyaktywność
podjętazautentycznymzainteresowaniempoznawczymznudzisięlubwskutek