Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Przedmiotempracyjestanalizadanych–pochodzącychzbadańwłasnych
ipublikowanychprzezinnychautorów–dotyczącychdynamicznychaspektów
procesutwórczegoorazkilkapróbsyntezy–jednaniewydajesięanimożliwa,
anipłodna–prowadzącejdowskazanianapodstawowe,genetyczniepierwotne
idominującemechanizmymotywacyjne,emocjonalnedecydująceoprzebiegu
procesutwórczego,sprawczościtwórcyorazurzeczywistnieniurezultatuaktyw-
nościtwórczej.
Wedługdefinicji(A.Tokarz,1998a),utworzonejwcelumożliwieszerokie-
goipragmatycznego(główniepedagogicznego)interpretowaniaistniejącejwie-
dzypsychologicznej,twórczośćbędzietutajrozumianajakodziałalnośćczło-
wiekaprzynoszącarezultatyobiektywnielub/isubiektywnienoweiwartościo-
wewewszystkichdziedzinachżycia,szczególniewkulturzeinauceorazsztu-
ce.Takieokreśleniewymagajednakwyjaśnieńściślejszychwsensiepsycholo-
gicznym(por.A.Gałdowa,A.Nelicki,1993a;1993b),powinnojepoprzedzać.
Zawierawsobierównież,usankcjonowanywpodręcznikach(por.E.Nęcka,
2001)podziałnatwórczośćwysoką,profesjonalną,wybitnąoraztędokonującą
sięwwymiarzeosobistym,„codzienną,”przyziemną,wartościową,głównie
subiektywnielubsytuacyjnie.
Odwołaniesiędodefinicjijestzabiegiemasekuracyjnymiobjaśniającym
wobeczarzutówzestronybadaczykultury,sztukiiliteratury,którzyodrzucają
powstałąwparadygmaciehumanistycznymkoncepcjęC.Rogersa(„twórczy
możebyćkażdy”–por.1975/1980),atakżeeliminująmożliwośćposługiwania
sięwiedząnatemattwórczościiprocesutwórczegodrogąmodelowaniasytuacji
eksperymentalnych(awięcjużwparadygmacieprzyrodniczym),wktórych
„zwykły”człowiekwytwarzapomysły,kojarzy,poszukujeinformacji.
Odniesienietreścitejpracydoprocesutwórczegojestrównoznaczne
zprzyjęciemjegokonceptualizacjiznanejjakoujęciefazowe.Pomimokrytyki
dotyczącejnadmiernegouproszczenia,jakiezasobąpociąga(por.E.Nęcka,
1995a),jegoużytecznośćsprawia,żeciąglejeststosowane.Wydajesięnawet,
żezamiastredukcjiwymagarozbudowania.
Urzeczywistnieniemaktywnościtwórczejjestnajczęściejdzieło,rezultat,
produkt,nowawłaściwość,ideaczyzmianaspołeczna.
Odpowiedniaichjakośćoznacza,żesąnowe,użyteczne,odpowiednie
iwartościowe.Przyjęciewszystkichwymienionychkryteriówrównocześnie
wskazujenatwórczośćwybitną(„prawdziwą”),przyjęcie–oddzielnie–trzech
