Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
„dziecięcąświeżośćwpodejściudowieluzjawisk,łatwośćzaciekawianiasię,
intensywnośćeksploracji.Tacharakterystykaświadczyoodmiennejjakościowo
eksploracjiutwórczychosób,oichwiększejwrażliwościnanowość,jejlep-
szymwykrywaniu,pobieraniuwiększejporcjiżnorodnościprzezkanałysen-
soryczneisystempojęciowy.
Zarysowanewstępniefunkcjeeksploracjiwrozwojuorazjejintensywnewy-
stępowanieutwórcówpozwalająkontynuowaćSzumanowskiewyjaśnienie
genetycznejroliprzedmiotu,przedłużającjenaprocesyzwiązanezgeneząpo-
mysłunowej,obiektywniewartościowejidei6.
3.2.Charakterystykawczesnejeksploracji
Przedmiotemeksploracjimożebyćokreślonalubjakakolwiekkategoriain-
formacjiodpowiedniowprzypadkueksploracjispecyficznejiniespecyficznej.
Analizowaniuaktywnościeksploracyjnejobutychrodzajów,zarównowodnie-
sieniudozwierząt,jakidoczłowieka,towarzyszymilczącezałożenie,żepod-
miottejaktywnościsaminicjujeposzukiwanieinformacji(por.R.A.Butler,
1957).
Zasadniczypowódpodejmowaniatejaktywnościbywawyjaśnianyżnie
lokalizujesięgobądźwsferzeintencjipodmiotowych,bądźwregulowanych
pozapodmiotowomechanizmachaktywacyjnych(por.analizyteoretyczne
E.L.Deciego,1975;A.Tokarz,1995;1999;1985).Pomijającdyskusjenatemat
trafnościorazpłodnościobutychujęć,trzebazaznaczyć,żeprzyjęciedrugiego
typuwyjaśnień,tłumaczącychzachowaniaeksploracyjneczłowiekamechani-
zmamiaktywacyjnymitypuzapotrzebowanianastymulacjęwceluosiągnięcia
jejpoziomuoptymalnego,lubanalogicznewyjaśnienieopartenazasadzie
optymalnejżnorodności(D.W.Fiske,E.R.Maddi,1961;Ch.N.Cofer,
M.H.Appley,1972;K.B.Madsen,1974/1980)utrudnia,jeśliniewyklucza,
źniejszeinterpretowanieaktywnościtegorodzajuwramachpojęćdotyczą-
cychmotywacji,awięczachowaniaconajmniejukierunkowanego.
3.2.1.Wzbudzanieeksploracji
WjakisposóbS.Szumanomawiaczynnikiinicjująceaktywnośćsensorycz-
no-motoryczną?Odpowiedźbadaczaujawnianowoczesnerozwiązanietejkwe-
stii,pozwalającenaominięcieopozycjipomiędzypodmiotowymczyteżwy-
łącznieaktywacyjnymwyjaśnieniemnaturytejaktywności.S.Szuman(1985)
akcentujebowiemrozwojowąciągłośćpomiędzyaktywnościądzieckaprowo-
kowanąprzezbodźcedocierająceżnymikanałamizmysłowymiaaktywnością
6Przyjmuję,oczywiście,jakzaznaczyłamwe„Wprowadzeniu”,podobniejakE.Nęcka(1987;
1995a),żeprocesypoznawczeimotywacyjnezaangażowanewaktywnośćtwórcząniesąrodzajowo
odmienneodtych,którewystępująwaktywnościinnegotypu.