Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
właściwościprzedmiotów(tu:gumowychsutkówróżnychkształtówirozmia-
rów).Winnymeksperymencieobserwowanonoworodkiidzieci2–3-
-miesięczne,którymeksponowanoprzedmiotyoróżnejsztywności(Ph.Rochat,
1987),istwierdzono,żedzieckoodurodzeniajeróżnicuje.Wydajesięwięc,że
uzasadnionejesttwierdzeniecytowanegoautora,mówiące,iżwczesnessanie
ichwytanie(araczejdotykanie)niejestkontrolowaneprzezmechanizmyodru-
choweczyautomatyczne.Reakcjedzieckasązależnezarównoodprzedmiotu,
jakimodalnościzmysłowej(tofaza:Object–ModalityDependentChild).Ak-
tywnośćdzieckamaoparciewmechanizmachwrodzonychowiększymrepertu-
arzeiwiększejelastycznościiróżnorodności,niżtoSzumanzakładał,aleteż
zachowaniedzieckazależyodtego,jakiejestznaczeniewłaściwościprzedmio-
tówdlaniego,odtego,coprzedmiotydzieckuoferują(afford).Dzieckozdaje
sięreagowaćzależnieodpotencjalniedlaniegoprzydatnychwłaściwości
przedmiotów(affordances)
9,jakteżwłaściwościzaangażowanegokanałusenso-
rycznego.Okazałosięponadto,żeowa„przydatność”jestdośćzłożonaidoty-
czyodrazukilkufunkcji.Wcześniejszebowiemanalizyiobserwacjereakcji
ssaniadoprowadziłydostwierdzenia,żefunkcjaeksploracyjnajestwrodzoną
właściwościąreakcjissanianarównizfunkcjądostarczaniapożywienia
(Ph.Rochat,1983).KolejnedoniesieniaPh.Rochataiwspółpracowników
(E.M.Blassetal.,1989)dodatkowopotwierdzajątewnioski.Nadtoudałosię
autoromsprowokowaćnadzwyczajneprzejawykoordynacjiręka–ustaunowo-
rodkówpoprzezstymulowaniesferyoralnejnoworodkówroztworemcukru.
Twierdzenie,żewczesnaeksploracjadzieckajestprzystosowanadowłaści-
wościprzedmiotów,jestteżuzasadnianewynikamibadańinnychautorów
(H.A.Ruff,1984).Danetepotwierdzająsię–jużzgodniezdomniemaniami
S.Szumana–wodniesieniudoinnychrodzajówaktywności,takichjakna
przykładpełzanieudziecistarszych(E.J.Gibsonetal.,1987).
Zaznaczyćtrzeba,żecytowanieksperymentatorzysilniestymulowaliaktyw-
nośćdziecka,ujawniającjegopotencjalneczywrodzonemożliwościprzystoso-
wawcze.S.Szumanzaśanalizowałzachowaniedzieckawotoczeniutypowym,
pozbawionymoddziaływaniataksilniestymulującychbodźców.Pomimotej
różnicywskazanyprzezniegoetap„0”należałobyopisywaćraczejjakofazę
szybkowzrastającejspecjalizacjisensoryczno-motorycznejniżbierneuleganie
chaotycznejstymulacji.
Zpowyższychrozważańwyłaniasięjednakinny,istotnyproblem:jakiejest
znaczeniespontanicznejeksploracjiwporównaniuzeksploracjąprowokowaną?
Jużwodniesieniudoniemowlątuzyskujemyistotnedane.Jeżelidzieckosamo
jestinicjatoremczynnościposzukiwawczych,wówczaseksploracjaprzynosi
9TerminaffordancespochodzizteoriispostrzeganiaJ.Gibsona,któregopodejściedobadańwtej
dziedzinieokreślasięjakoekologiczne.Psychologowiepolscy,analizująctękoncepcję,stwierdzili:
„Przyjęciehipotezy,żeobiektyiznaczeniamająaffordances,jestrównoznacznezzałożeniem,żerzeczy
teposiadająwłaściwościpozwalającenacośobserwatorowi.Affordancesniestanowiąwięcumysłowych
abstrakcjijakokonsekwencjasubiektywnegodoświadczeniaaniniesątymifizycznymicechamirzeczy,
któresąprzedmiotembadańfizyki(...),sąwłaściwościamiśrodowiskawpewiensposóbzrelatywizowa-
nymidookreślonegoorganizmu”(A.Bielaetal.,1987,s.582).