Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zywaływiększąotwartośćwobecnowegoporządku,stądmożliwebyłowypra-
cowaniekompromisu5.
Odmiennieaniżeliw1849r.normyustrojusamorządowegozostałyzawarte
niewkonstytucji,leczwzwykłejustawie(ustępstwonarzeczwładzymonar-
szej),azakoniecznąjednostkęsamorząduuznanotylkogminę,dopuszczając
jedyniemożliwośćutworzeniawkrajachogniwpośrednichwpostacisamorzą-
dówpowiatowych.Wkwestiiprzypisaniadogminyustawaz1862r.przyjęła
dwiezasady:każdyobywatelmusinależećdojakiejśgminy,aprawotoprzy-
znajegmina,pozostałenormyzostałyzawartewodrębnejustawiez3grudnia
1863r.6,będącejkrokiemwstecz.Przynależnośćdogminymożnabyłoalbo
odziedziczyćporodzicach,albouzyskaćodgminy.Wyjątekstanowiliurzędnicy
państwowi,którzymoglizyskaćautomatycznie,pełniącnatereniegminy
swojeobowiązki.Osobom,którychprzynależnościdogminyniedałosięusta-
lić,przyznawanonamocyorzeczeniastarostwa.Ustawazlikwidowałaprzepis
dającymożliwośćstaraniasięoprzynależnośćdogminy,wktórejobywatel
przebywałokreślonyczaszzamiaremstałegopobytu.Przywróciłagodopiero
nowelaz5grudnia1896r.podwarunkiemprzebywaniawgminienieprzerwa-
nieprzezdziesięćlatiniekorzystaniawtymokresiezdobroczynnościpublicz-
nej.Osobynieprzynależnedogminywokreślonychsytuacjachmogłybyćzniej
przymusowowysiedloneiodstawionedoswojejgminyprzynależności(szupas).
Wysiedlićniemożnabyłouczestnikagminy,tojestosobyposiadającejwgmi-
nienieruchomość,przedsiębiorstwolubwykonującejwniejzawódiopłacającej
podatkibezpośrednie,natomiastwpewnychokolicznościachmogłazostaćusu-
niętaosobaokreślanajakoobcy.Takwięckwestiaprzynależnościdogminy
zachowałacharakterfeudalny,awolnośćprzesiedlaniasiębezobawyutraty
prawprzyznanotylkoposiadającymlubmającymustabilizowaneźródłodocho-
du,zktórychutworzonokategorięuczestnikówgminy7.
Zakresdziałaniagminyzostałpodzielonynawłasnyiporuczony.Własny
obejmowałwszystko,cobezpośredniodotyczyinteresugminyiwjejgranicach
jejsiłamimożebyćzałatwioneiprzeprowadzone8.Dotyczyłzarząduprzypisa-
nymmajątkiem,drogamigminnymiorazpolicjąmiejscową,czyliczuwanianad
bezpieczeństwemosóbimienia;zarządupolicjąpolową,tojestnadzorunad
własnościąpolną9;dozorunadtargami,miaramiiwagami,czeladziąirobotni-
5Tamże,s.238-241.
6Znowelizowanejustawąz5grudnia1896r.
7Państwowaustawagminnaz5marca1862,dz.p.p.nr18[w:]Zbiórustawirozporządzeń
administracyjnychopracowanyprzezJ.Piwockiego,t.I:Ustawykonstytucyjneiustawodawstwo
gminne,Lwów1909,s.322-327;K.Grzybowski,Galicja1848-1914…,s.241-249.
8Cyt.za:K.Grzybowski,Galicja1848-1914…,s.250.
9Zawłasnośćpolnązostałyuznanewszelkieprzedmioty,którezprowadzeniemgospodar-
stwawiejskiegownajobszerniejszymsłowategoznaczeniuwpośrednimlubbezpośrednimzostają
stosunku,ato:jakdługoznajdująsięnaotwartempolu,natomiastprzestępstwempolowymbyło
29