Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kami,obyczajnościąpubliczną,egzekwowaniaprzepisówbezpieczeństwabu-
dowlanegoiprzeciwpożarowego.Poruczonyzakresdziałaniaokreślonybył
prawodawstwempaństwowymikrajowym,dlategoteżwposzczególnychkra-
jachniecosięróżnił.Wcałympaństwiedotyczyłwspółudziaługminywprze-
prowadzaniuwyborówdoradgminnychipowiatowych,sejmówkrajowych
iIzbyPosłówRadyPaństwa,spisówludności,postępowaniaszupaśniczegooraz
ściąganiapodatków,sprawzdrowiapublicznegoiadministracjiwojskowej.Po-
nadtoobejmowałwystawianieświadectwprzynależnościdogminy,udzielanie
ślubówcywilnych,sprawymeldunkowe(oilewgminieniebyłoorganurządo-
wegopowołanegodotychcelów),orzecznictwokarno-administracyjnenatere-
niegminy10.
Swojądziałalnośćgminymiałyfinansowaćzdochodówzmajątkugminne-
go,wraziepotrzebyzdodatkówdopaństwowychpodatkówbezpośrednichlub
podatkukonsumpcyjnego(poprzekroczeniuokreślonegoproguwymagałyza-
twierdzeniawydziałupowiatowego,WydziałuKrajowegolubustawykrajowej),
wostatecznościzsamoistnychopłatidanin,teostatniejednakmożnabyło
wprowadzićtylkonamocyustawykrajowej11.
Skomplikowanerozwiązaniawypracowanowodniesieniudosprawowania
nadzorunadgminą.Zakreswłasnydziałaniagminywramachcelowościpo-
dejmowanychdziałańorazichzgodnościzprawempodlegałkontrolijedno-
steksamorząduwyższegostopnia(wydziałówpowiatowych,ajeśliichnie
było-WydziałuKrajowego).Zakresporuczonypodlegałcodolegalności
nadzorowiaparatuadministracjirządowej,którykontrolowałteżpodtymką-
temwłasnyzakresdziałaniagminy.Wtymwypadkuzachodziłapodwójna
kontrola:jednosteksamorządowychwyższegostopniaorazadministracjirzą-
dowej.Przypadkówniejasnościiwewnętrznejsprzecznościdotyczącejnadzo-
rowaniagminybyłowięcej12.
Ustawapaństwowaprzewidywałajakoorganuchwalającyinadzorujący
gminyradęgminną,natomiastjakozarządzającyiwykonawczy-zwierzch-
wszelkieuszkodzeniewłasnościpolnejorazprzekroczeniezakazówzawartychwniniejszejustawie
lubwydanychnajejpodstawieprzezwładzędotegopowołaną.Prawniezagwarantowanowięc
nietykalność:gruntóworazznajdującychsięnanichupraw,zebranychjużplonówczyteż
sprzętulubtymczasowychbudowliwykorzystywanychwpracachpolowych;sadzawekizwią-
zanychznimiurządzeńwodnychsłużącychdohodowliryborazdomelioracjiwodnejgruntów;
bielonegopłótna.Obowiązywałzakazrozpalaniaognianagrunciecudzymi-jeślistanowiłoto
zagrożeniedlacudzejwłasnościpolnej-nawłasnym.Pasącemusięlubprzepędzanemubydłu
należałozapewnićodpowiedniąopiekę,abyniewyrządziłoszkody.Patrz:„Dziennikustaw
irozporządzeńkrajowychdlaKrólestwaGalicyiiLodomeryiwrazzWielkiemKsięstwem
Krakowskiem”1876,s.93.
10K.Grzybowski,Galicja1848-1914…,s.251-255.
11Tamże,s.256.
12Tamże,s.256-260.
30
