Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
DEFINIOWANIEEUROPY
JednoznacznezdefiniowanieEuropyijejkulturyniejestchybawpełnimożliwe,
choćmożnatoczynićwjakimśstopniuzrozmaitychjednostronnychiprzeztoprostych
punktówwidzeniaiperspektyw.Takiewydająsięopisy,któreznajdziemywwiększościency-
klopedii.UjmująonezazwyczajEuropęjakoprzestrzeńprzyrodniczo-geograficznąookreś-
lonymzasięguterytorialnymiklimacie,corazemdefiniujecharakterżyjącychtuidzia-
łającychspołecznościludzkich,apośredniopotencjałekonomiczny,rozwójindustrialny,
odgrywającydecydującąrolęwtechnologicznejikolonialnejekspansjinajpierwwobrębie
własnegoterytorium,anastępniewskaliglobalnej.Założenieto,zpozorujednoznaczne,
okażesiękłopotliwe,gdyspróbujemyjeodnieśćdokolebkicywilizacjieuropejskiej,czyli
doterytoriumMorzaŚródziemnego.TupojawisięnatychmiastDbrakmożliwościposłu-
giwaniasięterminemEuropa,europejski,odnoszącymsiędoowegomomentu,wktórym
poszukujesiępoczątkówcywilizacjieuropejskiej.Pojawisięonoznaczniepóźniej”
1
.Rzecz
wtym,żenazwaEuropa,jaksięwkrótceprzekonamy,wpierwszymokresiestarożytności
nieoznaczałanieodkrytychjeszczeziemnapółnocodterytoriumGrecjiiRzymu.
Niemajednaksensuwdawaćsięwdyskusję,kiedyEuropastałasięwpełniEuropą,
zobecnymterytoriumidorobkiemśródziemnomorskim.Niepodzielamteżtakskrajnych
sądówjaktenmówiący,żeEuropajesttylkoDkoncepcjąpolitycznąikulturową,stworzoną
irozważanąprzezelitęintelektualną”
2
.Najwłaściwszazewzględunatytułipotrzebytejpracy
wydajesiękoncepcjahumanistyczna.Wjejzałożeniachtradycjeokreślającecywilizacjęeuro-
pejskąsięgająindoeuropejskiejwspólnotyjęzykowej,akształtowałysięnapodstawieducho-
wegoimaterialnegodziedzictwagreko-rzymskiego,czerpiącegojednakwswychpoczątkach
zdorobkuwcześniejszychcywilizacji,szczególniebliskowschodnich,wtymmezopotamskiej,
egipskiejijudaistycznej.Ztejostatniejwywodzisię,powiązanyzniąbiblijnymStarymTesta-
mentem,wszechogarniającynurtchrześcijaństwa,odschyłkuImperiumRzymskiegogłówny
czynnikkształtującytradycjęeuropejskąprzezostatnie2000lat.
Takrozumianatradycjaeuropejskarozwijałasięepokami,poczynającodstarożyt-
ności,przezśredniowiecze,odrodzenie,oświecenie,zróżnicowanecharakteremwiekiXIX
iXX,ażpopoczątkiXXIstuleciaijegodynamikętechnologiczną,łączniezniebywałymi
1
F.Gołembski,Cywilizacjaeuropejska,Warszawa2012,s.33.
2
P
.Rietbergen,Europa.Dziejekultury,tłum.R.Bartołd,Warszawa1998,s.9.
