Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
DEFINIOWANIEEUROPY
PorwanieEuropywsztuceiliteraturze
MityczneuprowadzenieEuropyprzezZeusabyłotematemniezliczonychdzieł
sztuki,poczynającodgreckichrzeźbimalarstwawazowego,atakżerzymskichmozaik,
wtymnajbardziejznanejzPompejów.Szczególnąpopularnośćtematzyskałjednakwod-
rodzeniu,barokuiokresierokoka.MalowaliuprowadzenieEuropynajwięksi:Tycjan,
Rubens,RembrandtiVeronese.Dowyjątkowourokliwychdziełmalarstwarokokowego
zaliczamydziełaJeana-FrançoisdeTroyiJeana-BaptisteMariePierre.Niecopóźniej
tematuwzględniłFranciscoGoya.Ilośćfragmentówrozmaitychdziełliterackichodwo-
łującychsięepizodyczniedouprowadzeniaEuropyjestniezliczona.Wwiększymzakresie
pojawiasięwdramacieGeorgaKaiseraEuropa(1915),jestmetaforąwpowieściMassimo
BontempelliViaggiod)Europa(1942).Wroku1927powstałaoperaDariuszaMilhauda
L
)enlèvementd)Europe.
JęzykiEuropy
Niemalwszystkiejęzykieuropejskiezaliczamydogrupyindoeuropejskiej.Niemal,
gdyżprzedprzybyciemtuplemionIndoeuropejczykówistniaływEuropiespołeczności
posługującesięinnymitypamijęzyków,któreprzetrwałydodziśnamarginesachkonty-
nentu,czegoprzykłademjestjęzykbaskijski.
OkreślenieDjęzykiindoeuropejskie”zaproponowałw1813r.sekretarzangielskiego
TowarzystwaKrólewskiegoThomasYoung.Stworzyłpojęcieprajęzykaindoeuropejskiego,
któryzostałhipotetyczniezrekonstruowanymetodamiporównawczymi.Miałistnieć
wokresieneolitycznym,ok.3400r.p.n.e.Natomiastnajstarszymzachowanymprzed-
stawicielemrodzinyindoeuropejskiejjestsanskryt,językliterackistarożytnych,średnio-
wiecznychiwczesnonowożytnychIndii.Jestondodziśrytualnymjęzykiemużywanym
wceremoniachreligijnychhinduizmuorazjęzykiemniewielkiejliczbyok.3000Hindusów.
BadanianadsanskrytemzapoczątkowałFranzBopp(1791-1867).
Wśródjęzykoznawcówniemazgodycodopierwotnegoterenu,zktóregowywodzą
sięjęzykiindoeuropejskie.Przeważajądwieteorie:pontycko-kaspijska,lokalizującapoczątki
językapraindoeuropejskiegonaterenachmiędzyMorzemKaspijskimaCzarnym,oraz
anatolijska.PierwsząznichsformułowałaMarijaGimbutas,amerykańskapionierka
łączeniaarcheologiizbadaniaminadprzeszłościąjęzykówikultury.JejzdaniemPraindo-
europejczycyrozwinęliswąkulturęijęzyknaobszarzestepówUkrainyorazpołudniowej
Rosji.Gimbutaspołączyłaichobecnośćnatymtereniezkulturamigrobówjamowych.
Zwolennicydrugiejhipotezy,wśródnichbrytyjskiarcheologColinRenfrew,wywodzą
językiindoeuropejskiezAnatolii,obszarudzisiejszejTurcji.
Wszystkiejęzykiindoeuropejskiewykazująwspólnecechy,zachowanemimopóźniej-
szego,odrębnegorozwoju.Jednąznichbyłaodmianawyrazówprzezprzypadki(choć
wniektórychjęzykachuległapóźniejzanikowi).Istniejedodziśpodobieństwopodstawo-
wychsłów,wtymokreślającychpokrewieństwo,jakojciec,matka.Naprzykładnależący
dotejkategoriipol.bratmaodpowiednikwniem.Bruder,ang.brother,szw.bröder,niderl.
broeder,czes.bratr,ros.brat,łac.frater,sanskryckimbhrat.
