Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
X
Pracowalidniamiinocami,bobyłoichzde-
cydowaniezamało.Nieczekającnawdzięcz-
nośćwładz,nierazdoznającodnichkrzywdy
,
ofiarnierobilito,doczegobylipowołani.
Wzniszczonymkraju,wktórymszerzy-
łasięgruŹlica,duryichorobyweneryczne,
pierwszyminajważniejszymzadaniembyło
zwalczenieepidemiichoróbzakaŹnych.Do
wybuchuepidemiiprzyczyniłysięwarunki
życiaPolakówwczasiewojny
.Powszechne
niedożywienieigłód,codzienny
,nieustający
stres,masoweprzesiedlenia,skrajnietrudne
warunkiżyciawobozachkoncentracyjnych,
gettach,miejscachschronieniaukrywających
sięŻydówiosóbdziałającychwkonspiracji,
terrorniemiecki,zwłaszczawWielkopolsce
inaPomorzu,sowieckiweLwowie,ukraiński
naWołyniuiwGalicjiWschodniej.
Dlazwalczaniaepidemii,jeszczewcza-
sietrwającejwojny
,wlistopadziei944r.
powołanowLublinie,podobniejakwczasie
Iwojnyświatowej,NaczelnyNadzwyczajny
KomitetdoWalkizEpidemiami.Pooko-
łotrzechlatachopanowanoepidemieijego
zadaniaprzejąłtymczasowozlokalizowa-
nywŁodziodrodzonyPaństwowyZakład
Higienywrazzfiliamiterenowymi.Jednak
trudnepowojennewarunkiżycia,zaniedba-
niahigieniczne,małaodpornośćnazakaże-
nia,brakpersonelulekarskiegoiniedostatek
lekarstwpowodowały
,żewnastępnychkil-
kunastulatachumieralnośćzpowoduchorób
zakaŹnychnadalbyławPolsceznaczniewyż-
szaniżwkrajachzachodnich.
Drugimpilnymzadaniembyłomożli-
wienajszybszepowiększenieliczbylekarzy
ipozostałegopersonelumedycznego.Już
wewrześniui944r.wLubliniepodjąłdzia-
łalnośćUniwersytetim.MariiCurie-Skło-
dowskiej,wskładktóregowszedłWydział
Lekarski.WpaŹdziernikutegożrokuna
PradzewWarszawierozpoczętowykładydla
studentówmedycyny
,którzypodczasokupa-
cjizaliczyliIIIiIVrokstudiównajednym
ztajnychuniwersytetów.Wnastępnychla-
tachzorganizowanozajęcianaIiIIroku
studióworaznakursiewstępnymprzezna-
czonymdlamłodzieży
,któraniemiałama-
tury.UniwersytetJagiellońskireaktywowano
wstyczniui945r.,miesiącpóŹniejtuniwer-
sytetwPoznaniu.Takżewi945r.otworzono
wmajuuniwersytetwŁodzi,wsierpniuwe
Wrocławiu,awpaŹdziernikuAkademięLe-
karskąwGdańsku.Ponieważlekarzyciągle
byłozbytmało,koniecznestałosięotwarcie
uczelniwRokitnicy(śląsk),SzczecinieiBia-
łymstoku.Zdecydowaniezamałobyłorów-
nieżpielęgniarek,zwłaszczażewi949r.ze
szpitaliiprzychodnizostałyusuniętesiostry
zakonne,auposażeniapozostałych,przez
całyokresPolskiLudowej,byłyskandalicznie
niskie,coniesprzyjałopodejmowaniukształ-
ceniawtymkierunku.
Wśródstudentówznalazłasięmłodzież
różniącasięnietylkowiekiemiwykształce-
niem,aleiprzeszłością.Bylimłodzimaturzy-
ścipochodzącyzinteligenckichrodzinidwu-
dziestokilkuletnirolnicy
,byliprzesiedleńcy
zewschodu,żołnierzepodziemia,polskich
armiiwalczącychnawschodzielubzacho-
dzieEuropyorazsłuchaczetajnychuniwer-
sytetów.Dlaosóbbezmaturyorganizowano
drokwstępnyn.Pozostałychprzyjmowano
napodstawieprzedstawionychdokumentów
naodpowiednirokstudiów.Początkowo
wkomisjachrekrutacyjnychprzeważalina-
uczycieleakademiccy
.Szybkojednakwięk-
szośćstanowiskzajęlidziałaczepartyjni,
przeważniepracującynauczelni.
Patrzączperspektywylat,zastanawia,
jaktobyłomożliwe,żebardzoniewielkalicz-
banauczycieliakademickich,którzyprzeżyli
wojnę,zdołałaprowadzićzajęciapoczątkowo
wkilku,anastępniedziesięciuuczelniachme-
dycznych.Polskamedycynazawdzięczaim
przekazaniekolejnympokoleniomnietylko
wiedzy
,alerównieżtradycjiuniwersyteckich.
Przezpierwszepowojennelatawspomaga-
liichdoświadczenilekarzepracującypoza
uczelniami,bardzoniewielkagrupaprofe-
sorówiasystentówzUniwersytetuwEdyn-
burguorazci,którzypowrócilizemigracji.
Wkrajuodciętymprzezwielelatodświa-
towegonurtumedycynyichznajomośćpo-
stępównaukiwlatachwojnybyłabezcenna.
Odnoszonoważnesukcesy
.Rosłaliczba
lekarzy
,opanowanonajgroŹniejszeepidemie,
uruchomionoszpitale,przychodnieinielicz-
ne,aleprężneośrodkirehabilitacyjne,wktó-
rychleczonoprzedewszystkiminwalidów
wojennych.Zdumiewającoszybkozaczęły
działaćpracownienaukowewklinikachuni-
wersyteckich.Byłotomożliwedziękipopar-
ciuministerstwainapływającejzzagranicy
pomocy
,gdyżwśróddarówznajdowałosię
równieżwyposażeniepracowninaukowych.
Powstawałyinstytutynaukowe.Jużwmaju
i945r.otwartocentralęPaństwowegoZakła-
duHigieny
,póŹniejzaczęładziałalnośćSzko-
łaHigienyPsychicznej,będącazalążkiem
wkrótceotwartegoPaństwowegoInstytutu
HigienyPsychicznej.Wstyczniui946r.roz-
