Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Peregrinarenecesseest,viverenonestnecesse...
15
czyźnie10.Drugi,pozostaływrękopisie,odnalezionyzostałwCzernichowieGór-
nymwposiadłościpotomkówRdułtowskichprzezStanisławaPigoniairównież
jestzwiązanyzrodzinąKonstantego,amówiącściślej-zjegomłodsząsiostrą
Anielą11.Obawierszewyszłyspodpióramarzyciela,obanosząznamionamelan-
choliiitęsknoty,stygmatmarzącegoromantyka,któryvjesttam,gdziegoniema,
aniemagotu,gdziejest”12.Obawyrażająpragnienieodejściazmiejsc,wktórych
jestsiępoto,bydalejtęsknić,podziwiaćkrajobraznieswój,byćnieusiebie,bo-
wiemvistniećnaprawdę,tobyćgdzieindziej”13.
Garśćsnowskiejziemitoutwórprawiestuwersowy,podzielonynadwieczę-
ścispięteklamrądwukrotnegoprzywołaniatytułowegomotywunapoczątku
iwzakończeniu.Wierszten,wedługwersjilegendywiążącejjegogenezęzoko-
licznościamiśmierciautora,jestegzemplifikacjąsytuacjiszczególnej.Miałbyć
pisanywwarunkachjużpodjętejostatecznejdecyzjirozstaniasięzżyciem,pod
wrażeniemnierozważnegogestukapryśnejpanienki14.Trudnojednakżeufaćle-
gendzie,okrywającejpatynączasutajemnicerodzinneRdułtowskich.Tymbar-
dziejżenajbliższetejwersjidwieinnebeztroskozamieniająelementyskładowe
tejhistorii15.Jużpierwszewrażeniazlekturytekstubudząwątpliwościwobecne-
gatywnychemocji,któremiałybydoprowadzićwkrótcedosamobójczejśmierci.
10W.Derejczyk,LudwikSpitznagel,przyjaciel…,s.62.Byłtoostatnidrukzażycia
autora.
11RodzeństwoRdułtowskich:Eustachy,KonstantyiAniela(10v.Sołtanowa),było
dziećmiKazimierzaiTeresyzRdułtowskich.
12M.Janion,Marzący:jesttam,gdziegoniema,aniemagotu,gdziejest,[w:]Style
zachowańromantycznych,red.M.Janion,M.Zielińska,Warszawa1986,s.303.
13Ibidem,s.306.
14MariaRdułtowska(ur.1850),córkaEustachegoiMalwinyzKuncewiczów,
10v.Mierzejewska,bratanicaKonstantegoiAnieli,nadesłaławmarcu1915rokudo
S.Kościałkowskiegolistwyjaśniającyokolicznościpowstaniawiersza:utrzymywała,że
powstałonwieczoremwwigilięplanowanegoodjazduLudwikazeSnowia.Bezpośred-
niąinspiracjądlaSpitznaglabył,wedługkorespondentki,vdar”,jakiotrzymałoddwu-
nastoletniejwówczasRdułtowskiej-grudkęziemi,comłodymężczyznapoczytywałza
złąwróżbę.Będącprzekonanymoniechęcidońojcapanny,wswoimpokoju,ponapi-
saniuwiersza,odebrałsobieżycie(por.C.Bobolewski,Zespuściznyrękopiśmiennej…,
s.213-214).LegendyteprzypomniałaniedawnoK.Węglicka,Kresowymszlakiem.Ga-
wędyomiejscach,ludziachizdarzeniach,Warszawa2005,s.56-57.
15WwersjiJ.Grontkowskiego(Oczytaniuromansów,vWieniecLiteracki”,Wilno
1836,t.2,s.53)wymieniasiępożegnanienagorąceoświadczyny,ofiarowanągrudkę
zieminawtłoczonywziemięlistekróży,apożegnalnywiersznalistpełenrozpaczy.
WariantprzedstawionywliściedoW.CharkiewiczaprzezF.Popławską,krewną,tym
razemSpitznaglów,zawieraigrudkęziemi,ilistpożegnalny,alewprowadza…inną
ukochaną-pannęLoduchowską(por.C.Bobolewski,Zespuściznyrękopiśmiennej…,
s.214).
