Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
SekcjaA–Wprowadzeniedoekologii
matematyczneznajdująszerokiezastosowaniewekologii.Nawetbardzo
złożonemodelemająnaogółprostewerbalnewyjaśnienia.Wtejksiążce
Czytelnikznajdziebardzoniewielemodelimatematycznych,należyjed-
nakpamiętać,żemodelowaniestanowiobecniebardzoważnenarzędzie
wrękachekologów.
Zasada6
Zasada7
Uprawianie„ekologiiopisowej”bywaniebezpieczne
Próbawyjaśnianiazjawiskiprocesówekologicznychwsposóbopisowy
częstoprowadzidonadinterpretacjiniemającejwpełnipokrycia
wfaktach.Niechprzykładembędzietuklasycznybłądzawartywtwier-
dzeniu,żeuniedźwiedziepolarnesąbiałe,gdyżdziękitemusąniewido-
cznenatleśniegudladrapieżników”;problempoleganatym,żeniema
drapieżnikówpolującychnaniedźwiedziepolarne.Popełnianietego
typubłędówzdarzasięnietylkopoczątkującymstudentom—jestrów-
nieżniestetyczęstewwielupopularnychfilmachiksiążkachprzyrodni-
czych.Kreatywnośćpowinnabyćcechąnaukowcównaetapietworzenia
hipotez;wtedywyobraźniaibadawczyumysłsącennymizaletami.Teo-
rietrzebatworzyćnapodstawiefaktówinależywalczyćzawszelkącenę
zpokusądopasowywaniafaktówdoteorii.
Obowi!zujehierarchiawyjaśnianiazjawisk
Niemalkażdezaobserwowanezjawiskoznajdujeszybkojakieśbezpo-
średniewyjaśnienie.Częstowyjaśnienietakieokazujesięjednakniewy-
starczająceizrozumienieistotyzjawiskawymagaodwołaniasiędo
głębszejwiedzyiuwzględnieniaszerszegokontekstu.Naprzykładkret,
któremuzałożyliśmynadajnikpozwalającyśledzićradiotelemetrycznie
jegoprzemieszczaniesię,pozostajeodtrzechdninieruchomy.Bezpo-
średniewyjaśnienietegofaktujestproste—kretnieżyje.Takiewyjaśnie-
niemożenasjednakniesatysfakcjonować.Możemyzadaćsobiepytanie,
dlaczegokretnieżyje?Jeśliokażesię,żeprzyczynąśmiercibyłosilne
zapasożyceniepasożytamijelitowymi,możemydalejbadać,czynaszkret
byłbardziejodinnychpodatnynazapasożycenieiczypodatnośćtabyła
genetycznieuwarunkowana,czyteżmożewarunkiśrodowiskasprzyjały
lepszejprzeżywalnościpasożytów.Poziom,naktórymwyjaśniamy
badanezjawiska,zależyodpytania,jakiesobiestawiamy.Możemyna
przykładzapytaćuDlaczegosamcewielugatunkówkaczekprzybierają
jasnelubkontrastoweubarwieniewokresielęgowym?”Bezpośrednie
wyjaśnieniejesttakie,żewiosnąpoziomtestosteronuwekrwiptaków
wzrastaitowłaśniejestprzyczynąpojawianiasięupierzeniagodowego.
Tłumaczenietakiejestjednakdlaekologaniewystarczające;głębszaana-
lizazjawiskaprowadzidostwierdzenia,żeosobnikiomniejkontrasto-
wymubarwieniumająmniejszysukcesrozrodczy.Takiewyjaśnienie
prowokujedostawianiadalszychpytań(uDlaczegobladoubarwione
kaczoryprzegrywająwkonkurencjiosamice?”,uDlaczegoukaczek
występujeupierzeniegodowe,auniektórychinnychptakównie?”).
Widzimywięc,żenawetgdyjakieśzjawiskowydajesięjużwyjaśnione,
zawszemożnaszukaćdalszychwyjaśnień(naświetlającychzagadnienie
znowej,szerszejperspektywy)nawetwtedy,gdyjużistniejącepozostają
wciążpoprawne.
