Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
YukioMishima
reipiękne,czymmożnasięzachwycać,azupełnieniedostrzegamylubpomijamy
teciemnestrony.Amerykaniezawszejedostrzegaliibyliobiektywni.WEuropie
więctaknaprawdędopieroodniedawnaprowadzisięprawdziwebadaniaJaponii,
takieobiektywne.
PO:KimwłaściwiejestMishimadlaPolski,akimdlaEuropy?
BKHC:Myślę,żePolskawidziMishimępodobniejakcałaEuropa.Trudnomipo-
wiedzieć,mojepodejściejestbardziejakademickie.NapewnodużaczęśćPolaków
znaMishimępoprzezInternet,główniepoprzezfaktyzwiązanezszokującąśmier-
ciąijegonacjonalizmem.AleMishimajestteżprzytymszalenieuniwersalny…
Niezastanawiałamsięnigdy,czyjestkimśspecjalnymdlaPolski.Napewnojestpi-
sarzem,któregoidramaty,iopowiadania,ipowieścisątłumaczonenapolski.
Niezwykłejestto,żechybajakojedynyzjapońskichdramaturgówbyłkilkakrotnie
wystawianynapolskichscenach,wtymprzezAndrzejaWajdę(chodzimiowspół-
czesnesztukinōMishimy).Czyjestznany?Średnio.MurakamiHarukibardziej.Ale
dlasmakoszynapewno.Jaiinnijaponiścizawszestaraliśmysię,byMishimabył
postrzeganypoprzezwielkośćswojejliteratury,którajestniezwykła.Świadczyona
ojegowielkościjakopisarza,aleniewiem,czymożnapowiedzieć,żejakoczłowie-
ka…Częstochcielibyśmy,żebyci,którychpodziwiamy,byliwspaniałymiludźmi.
Takbyłobynajwygodniej.AleMishimabyłkimśniezwykleskomplikowanym.Moż-
nagobyłopodziwiaćzapracowitość,zawielkitalent…PracowitośćMishimybyła
czymśdodatkowym,częściądodanądotalentupisarskiego.Myślę,żemyjakoPo-
lacy,przynajmniejjatakajestem,zawszebędziemypodziwialiwielkitalentipotem
dopierotęwielkąpracowitość.Conaprzykładabsolutnieniesprawdzasięwprzy-
padkuMurakamiegoHarukiego.Pewnieto,comówię,będzieniepopularne,aledla
Murakamiegopunktemwyjściadopracybyłachęćzostaniapisarzem.Niezwykle
pracowałnadstylem,również–tłumacząc.Jestoczywiściebardzozasłużonymtłu-
maczempisarzyamerykańskich,szczególniepostmodernistycznych,alerobiłto
także,bywypracowaćwłasnystyl.Międzyinnyminaśladowałichstyliniekryłsię
ztym.AMishimanależydosamodzielnychgeniuszypióra.Dlatych,którzylubią
literaturęświatową,jestonmistrzemsłowa.Doskonalegodzito,czegonambrakuje
wliteraturzewspółczesnej,tojestjakieśideałymodernistyczne.Ztymżeteideały
wartościowegopisaniauniegosąjakgdybypodpowierzchniąformy,piękna,tego,
coestetyczne.TenBpłaszczykestetyczny”możetrochęprzykrywaćwartościetycz-
ne.Aleczytelnikmusiumiećwejśćzpowierzchniliteraturydojejwnętrza.Ajak
sięwejdzie,topoprostudechzapiera…Tojesttamagiasłowa.Takąliteraturęwy-
magającyczytelnikbędziezawszedoceniał.
PO:CoodróżniaMishimęodinnychpisarzyjapońskich?
BKHC:Mywymagamyodksiążek,odpisarstwa,żebysłowobyłopiękne,żebybyło
poetyckie,żebymyślbyłalogicznairacjonalna,żebybyłwątek,fabuła,psychologia,
wmiaręskomplikowanatreśćorazżebywszystkosięzesobądobrzełączyło.Co
wogólewliteraturzejapońskiejniejestrzecząoczywistą.Literaturajapońskatra-
dycyjniejestczymśzupełnieinnym.MówimytuoliteraturzeodXIXwieku,bo
wcześniejbyłajeszczeczymśinnym.OdXIXwieku,czyliodkiedypisarstwojapoń-
skiezetknęłosięzliteraturązachodnią.IkiedyJapończycypoznalitakąformę,jaką
jestpowieśćidocenilijejwartość.Wcześniejnieistniałonictakiegojakpowieść
japońska.Istniałaopowieść,opowiadania,dzienniki,esejeirzeczytegotypu.Aprzy
tymnawetnieistniałjęzyk,którygodziłbyjęzykliteraturyzjęzykiemmówionym.
Japończycymusielisiętegonauczyć,wypracowaćtosobie,aleitakrezultatbył
14(4/2015)
