Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
wojna
Gettowkolorze
WidokulicyCyruliczejznajdziemyteżwwyjątkowejkolekcji,bopokazującej
lubelskiegettowkolorze.KolorowychfotografiizgettawLubliniejest77.Ichau-
toremjestNiemiecMaxKirnberger.Przedwojnąbyłnauczycielemwszkoledla
niesłyszących.SłużyłwoddzialełącznościWehrmachtu.Prywatniefascynowałsię
fotografią,wczasieokupacjirobiłzdjęciawgettachZamościa,IzbicyorazRzeszowa.
CałakolekcjaznajdujesięwzbiorachDeutchesHistorischesMuseumwBerlinie.
Siedemdziesiątsiedemwyjątkowychfotografiipowstałowgetcielubelskim.Izno-
wuwidzimytłumnaul.Cyruliczej.Jednakto,żekolorowafotografiazostałazro-
bionawsłonecznydzieńpozwalanamomentzapomnieć,żepatrzymynaportret
społecznościskazanejnazagładę.
CojestnajbardziejniepokojącegowkolorowychzdjęciachgettawLublinie?
Niezobaczymynanichzmarłychleżącychnachodniku,aleświatuchwyconytuż
przedostatecznąkatastrofą.Śmierćwgetcieioboziekoncentracyjnymjestczarno-
-biała.Podpowiekamimamykanoniczneobrazyztegoczasu:umierającezgłodu
dziecizgettawarszawskiego,pochóddobydlęcychwagonów,którepojadądo
obozuzagłady,byliwięźniowieprzydrutachAuschwitzwdniuwyzwoleniaobozu.
KolorowefotografiezczasówIIwojnyświatowejtorzadkość.Dlaczegoprzemawiają
donaszwiększąsiłą?Bożyjemywepoce,wktórejmultiplikowaneobrazyatakują
naszkażdejstrony.Przeszłośćwkolorzewydajesiębliższanaszymczasom.
–KolorowychdiapozytywówfotograficynapewnoużywaliprzedIIwojną
światową.ZnamybarwnezdjęciazobronyWarszawyw1939roku.Niemieccy
żołnierzenafronciewschodnimdostawaliteżkolorowefilmydoswoichkamer
–zaznaczaMarcinFedorowiczzPracowniIkonografiiOśrodkaBramaGrodzka
TeatrNNwLublinie.
Wyjątkowejestnietylkoto,żeMaxKirnbergerużywałkolorowychklisz,aleto
jakfotografował.SpójrzmynagettowLublinieoczymaniemieckiegożołnierza.
Uwagęzwracająświetniewykadrowaneportrety–mężczyznyzsiwąbrodą,kobiety
zdzieckiemnaręku,nosiwodyzdwomawiadraminaramionach,dorożkarzazba-
temwręku.Wydajesię,żeŻydziniebojąsięfotografa.
Obrazyoddająrytmcodziennegożyciawgetcie.WwieluprzypadkachKirnber-
gerjestdyskretnymobserwatorem,utrwalazwyczajnezdarzenia.Dwajmężczyźni
wynieślizdomuzniszczonystół,trzecisprawdza,czyszufladalekkosięotwiera.
Nainnejfotografiiwidzimyklienta,któryzastanawiasię,czykupićgarniturod
ulicznegosprzedawcy,uważnieoglądaszwyimateriał.Albotaka,fantastycznapo
prostu,scena:chłopiecwobcisłejwkoszulcezkrótkimrękawemikaszkieciepod-
chodzidosprzedawczyniplackówziemniaczanych.Wgłębitejfotografiiwidzimy
chłopca,któryusiadłprzymurzeispuściłgłowęnapodciągniętychkolanach.Czy
todlatego,żejestzbytsłaby,abyiśćdalej?Nasuwasiętutajfragmentcytowanego
wcześniejreportażuzBNowegoGłosuLubelskiego”:BPodścianamiwbramach
domówsiedzążebracy”.
NatwarzachosóbsfotografowanychprzezKirnbergeraniewidaćjeszczegłodu.
Prawdopodobniedlatego,żezdjęciapowstały,kiedyutworzoneprzezNiemców
gettoniebyłojeszczezamknięte.Uwagęhistorykówzwróciłozdjęcieprzedstawia-
jąceŻydówkiidącezaBramąKrakowską.WtleznalazłysięwypalonemuryHo-
teluCentralnego,któryspłonąłwczasieniemieckiegobombardowania9wrześ-
nia1939roku.
Lubelscyhistorycyuważają,żeMaxKirnbergerprawdopodobnienierobił
zdjęćwgetciedlacelówpropagandowych,alewyłączniedlasiebie.Naprywatny
użytek.Czyjednakbyłwolnyodantysemickichpoglądów?Niemcy,fotografując
6(4/2013)
