Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
Żydówwgettach,staralisięportretowaćosobyosemickichrysach.Aleteżstare
ichrome.Zdjęciamiałybyćdowodemnato,żepolitykanazistowskawobecŻydów
jestwpełniuzasadniona.Wtymkontekścieniemożnazapominaćojeszczejednej
istotnejrzeczy.Fotograf,decydująccouwieczni,dokonujeinterpretacjirzeczy-
wistości.CzynietakbyłotakżewprzypadkukolorowychzdjęćKirnbergera?Czy
wybierałtylkotepostaci,którepasowałymudojegowizjimieszkańcówdzielnicy
dlaludnościżydowskiej?Zauważałeleganckiego,młodegomężczyznęwczarnym
garniturzeipodkrawatem,albomatkęwjasnymkostiumie,prowadzącązarękę
kilkuletniądziewczynkę,aniewidziałtrupówleżącychnachodnikach?Przecież
śmierćwgetcieodpoczątkuzbierałażniwo.AnnaLangfuswswoichwspomnieniach
BSkazananażycie”piszeogetciewLublinie:BLeżypoddrzwiami.Podnoszącysię
wregularnychodstępachpapierodkrywaciałogołeodpasa.Niebieskibrzuchjest
ogromny,jakgdybyzarazmiałwydaćnaświatdziecko,owockopulacjitejkobiety
zgettem.Zadartasukienkazasłaniajejramionaigłowę.Abywejśćpodnumer
siedemnaście,trzebaprzeztegotrupaprzekroczyć”.
Małgorzata
Szlachetka–
dziennikarka,
pracujewBKurierze
Lubelskim”,
wcześniej
wBGazecie
WyborczejLublin”.
Stalewspółpracuje
zkwartalnikiem
literackimBAkcent”.
Publikowała
równieżwBNowych
Książkach”
iBTwórczości”.
Śmierćnaraty
Dwudziestegodrugiegolutego1942rokuNiemcypodzieliligettonadwieczęści
BA”iBB”.Znalezieniesięwtejdrugiejczęścimiałobyćgwarancjąprzetrwania.
Wśródzdjęćzlubelskiegogettaznajdziemyfotografięprzedstawiającąmoment,
wktórychogrodzeniemiędzydwiemaczęściamijestdopierobudowane.Wszystko
pokrywaśnieg,nieliczniprzechodnieprzemykająopustoszałymiulicami.Kamienice
wyglądająnaopuszczone.
–Zdjęciebyłowcześniejdatowanenaokresprzedwojenny,cośmijednaknie
pasowało.Wchwili,gdyzobaczyłem,żebalkonyniemająbalustrad,jużwiedziałem,
żetofotografiawojenna.Potembyłakwestiaprecyzyjnegodatowania.Popowięk-
szeniuzdjęcia,okazałosię,żebiałekropkinaramionachniesąwadaminegatywu,
aleopaskamizgwiazdąDawida.OstatecznydowódtopłotnaroguulicZamkowej
iKrawieckiej.Wpewnymmomencieogrodzenieurywasię,tomiuświadomiło,
żefotografiazostałazrobionawtrakciejegobudowy.Tounikatowezdjęcie,zro-
bionetużprzedlikwidacjągetta–opowiadaMarcinFedorowiczzOśrodkaBrama
Grodzka–TeatrNNwLublinie.FotografięwidzieliprzedstawicieleZiomkostwa
LubelskiegozIzraela.–Byliporuszeni.Świadomiepokazałemjąjakoostatnią–
dodajeMarcinFedorowicz.
Znajdziemyteżfotografiedokumentująceostatnieaktytragedii.Wkolekcji
SymchyWajsajestfotografiaŻydówztobołkamiidącychulicąŚwiętegoMikołaja
(obecnieSzkolna).MarcinFedorowiczzPracowniIkonografiiOśrodkaBrama
GrodzkaTeatrNNuważa,żezostałoprawdopodobniezrobionew1942roku,wcza-
sielikwidacjigettanaPodzamczu.Akcjazaczęłasięwnocyz16na17marca1942
rokuitrwałamiesiąc.Gdydomybyłyjużpuste,Niemcykazalijewyburzyć.Po
dawnychmieszkańcachmiałniepozostaćżadenślad.Tenmomenttakżeskrupu-
latniedokumentowali.Niektórezezdjęćznamynaprzykładdlatego,żeodbitki
znegatywówprzynoszonychprzezNiemców,robililublinianiepracującywlokal-
nychzakładachfotograficznych.
WiększośćŻydówzLublinazostałazagazowanawoboziezagładywBełżcu.
Ci,którzymielibyćnadalprzydatnidlaNiemców,trafilidogettanaMajdanieTa-
tarskim.Tobyłojednaktylkoodroczeniewyrokuśmierci.Dziewiątegolistopada
1942rokuNiemcyotoczyliMajdanTatarskiścisłymkordonem.Rozpoczęłasię
likwidacjagetta.
