Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział
1
BUDOWAIDZIAŁANIEHORMONÓW
MarekPawlikowski
Budowaidziałaniehormonów
Ryshistorycznyidefinicjahormonów
RYSHISTORYCZNYIDEFINICJAHORMONÓW
Hormonami-odgreckiegosłowahormeo,któreznaczyDpobudzam”-początkowo
nazywanojedyniewydzielinygruczołówowydzielaniuwewnętrznym.Gruczoły
te-jakostrukturyanatomiczneodkrywanesukcesywnienaprzestrzeniwieków-
wyróżniałysiębrakiemprzewodówwyprowadzających(gruczołybezprzewodowe
-ductlessglands)iobfitymunaczynieniem,niewspółmiernymdoichpotrzebme-
tabolicznych.IchrolapozostawałazagadkowaażdoprzełomuXIXiXXw.,kiedy
odkrytopierwszehormony.W1895r.polscybadaczeNapoleonCybulskiiWłady-
sławSzymonowiczodkryliwwyciągachrdzenianadnerczyiżyłachnadnerczowych
psasubstancjępodnoszącąciśnieniekrwi,którąnazwaliDnadnerczyną”(obecna
nazwatoDadrenalina”lubDepinefryna”).W1901r.JapończykJokichiTakami-
neuzyskaładrenalinęwstanieczystymiustaliłjejbudowęchemiczną.Drogą
transportowąhormonówwytwarzanychprzezgruczoływydzielaniawewnętrznego
okazałsięukładkrwionośny,stądichinna,równolegleużywananazwa-Dgru-
czołydokrewne”.WXXw.wykształciłasięnowadziedzinanauki,atakżenowa
specjalnośćlekarska-endokrynologia,czylinaukaowydzielaniuwewnętrznym.
Jakkolwiekgruczoływydzielaniawewnętrznegoiwydzielaneprzezniehormo-
nynadalstanowiącentrumzainteresowaniaendokrynologii,wieleważkichodkryć
wymusiłomodyfikacjędefinicjihormonu.Popierwsze,stwierdzono,żereakcjana-
rządówitkanekdocelowychnahormonyjestuwarunkowanaobecnościąbiałek
Ryshistorycznyidefinicjahormonów
1
