Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jegokoncepcjatakżeodwcześniejszychgreckichujęćHomeraczy
Sofoklesa,którzywłaśniewkonflikcieupatrywaliistotytragiczności,
wpisanejtakwindywidualne,jakimiędzyludzkiedziałania.Arysto-
teles,whierarchicznysposóbobdarzającmieszkańcówpoliszasobem
cnótistopniowalnościąwolności,projektowałpraktycznysystem
zobowiązańizadań,któremiałybyćnałożonenawolnychobywa-
teliwspólnoty,zakładajączarazemkoniecznośćichtroszczeniasię
odobrowspólne.
Człowiekzatem,zgodniezesłynnąmaksymąsformułowaną
przezStagirytę,jestflzwierzęciempolitycznym”,cozjednejstro-
nyoznacza,żepełniajegoczłowieczeństwarealizujesięwsłużbie
względemwspólnoty–niejestwięcbytemwyobcowanym,azdru-
giejstrony–politycznatroskazakładającadbanieodobrowspólne
poprzezudziałwdziałaniachnarzeczpolismaprowadzićdopo-
większaniamożliwościprowadzeniażyciakontemplatywnego–bios
theoretikos(Polityka,VII,2,1324a)–polegającegonakontemplacjitego,
cowieczneiniezmienne17.Jednak,bytakistanosiągnąć,niezbędne
zarazemokazujesięrozwijaniepomiędzywolnymimieszkańca-
mipoliswięzówprzyjaźni,defniowanej–jakohomonoia–przede
wszystkimprzezpryzmatdążeniadowspólnegodobra,wodróżnie-
niuodjejniższych,mniejdoskonałychformamoramicitia18.Człowiek
17Vide:E.Voegelin,op.cit.,s.71-72:flDefnicjabiostheoreticosjestściślepowią-
zanazdefnicjąeudaimonii.Człowiekjestuważanyzaszczęśliwego,kiedyzajmuje
siędziałaniemzgodnieznajwyższą(teleois)cnotą(Etykanikomachejska,1101a15).Ist-
niejąstopnieeudaimonii,odpowiadającepoziomomcnotliwości,realizowanymprzez
ludzkąaktywność.Najwyższeszczęście(teleiaeudaimonia)możnaosiągnąćzasprawą
aktywnegożycia,zgodnegozcnotamidianoetycznymi.Całkowitaeudaimoniabędzie
formąaktywnościkontemplatywnej(theoretikeenergeia)(1178b7in.)”.
18Voegelin,komentującrozważaniaArystotelesadotyczącepolityczności,wna-
stępującysposóbwyjaśniaistotęprzyjaźnipolitycznej:flKiedyludzieżyjąwharmonii,
wzgodziezprawdziwymja,kiedyzgodamiędzynimiwynikaztakiejsamejzgody
zsamymsobą,wtedyprzeważamiędzynimirelacja,którąArystotelesnazywahomo-
noia–comożnaprzetłumaczyćjakoprzyjaźń,opartąnapodobieństwiewaktualizacji
nous.Homonoiawtymznaczeniujestswoistąflprzyjaźniąpolityczną”(politikephilia)
(1167b3-4).Przyjaźńpolitycznaniejestzgodnościąopinii,któramożeistniećtakże
międzyobcymiczyzgodnościądotyczącąstwierdzeńnaukowych;jestporozumieniem
24
