Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
najpełniejrealizujesięzatemwpolitycznymdziałaniunarzeczpolis
iwpraktykowaniubiostheoreticos.JakpisałGlennTinderwrozpra-
wiezatytułowanejMyśleniepolityczne.Odwiecznepytania:
DlaArystotelesapolitykabyławyjątkowokorzystnąsferąpełnejrealiza-
cjiczłowieka.KiedyArystotelesstwierdzał,żeflczłowiekjestzwierzęciem
politycznym”,miałnamyśliczęściowoto,żeprzezdziałalnośćpolityczną
urzeczywistniamynaszepodstawowemożliwości.Jesteśmywtedywisto-
ciezjednoczeniwtymznaczeniu,żenaszaistota,wyrażającasięwtakich
cnotach,jakodwaga,duma,prawdomówność,możesięrealizowaćtylko
wrelacjachmiędzyludzkich.Sumątychrelacjijestpaństwo(aściślejmó-
wiącpolis),gdyżpaństwoobejmujeiłączywharmonijnącałośćwszyst-
kiemniejszegrupy.Abywejśćwpełnerelacjezinnymiludźmi,musimy
świadomieuczestniczyćwsprawachpaństwa,czyliwpolityce.Arystoteles
uważałposiadaniewładzy,wspólniezinnymiobywatelami,zaźródłonie-
porównywalnegowzbogacaniażycia19.
Zauważmy,żepowyższekonkluzjeitymrazemznaczącoprzy-
bliżająnasrównieżdoważnychzałożeńoperowegoparadygma-
tu.Ionbowiemzakładakoniecznośćsublimacjiiidealizacjiświata
przedstawionego.Projektujezarazemspecyfcznąwspólnotęodbior-
ców(wświecierealnym),którzynawielesposobówiwwynikuróż-
nychhistorycznychuwarunkowańwspółtworzyligronocechujące
siębądźtozracjidworskich,arystokratycznych,szlacheckichprzy-
należnościprzyrodzonąelitarnością,bądźteż–wwynikurealizacji
oświeceniowychpostulatówjakoreprezentacjastanumieszczańskie-
międzyobywatelamicodoichinteresów,porozumieniemodnośnieprowadzeniaróż-
nychrodzajówpolitykiiichrealizacji.Naprzykładmożnamówićohomonoia,kiedy
obywatelezgadzająsięnawybieralnośćurzędów,nasojuszewojskoweczymianowa-
nieprzywódcy(1176a22-1167b3-4).Stabilnośćpoliszależyodtrwałegouczuciaprzyjaź-
nimiędzydobrymiludźmi,gdyżludziepospolicisązdolnidoprzyjaźnijedyniewwy-
padkukrótkotrwałychusługiprzyjemności,azatemniezgodazdominujewspólnotę,
kiedykrótkowzroczneinteresyprostakówznajdąsięwkonflikciezesobąnawzajem
orazzinteresemwspólnym(1167b5-16)”.Ibidem,s.96-97.
19G.Tinder,Myśleniepolityczne.Odwiecznepytania,przeł.A.Dziurdzik,Warsza-
wa1995,s.122.
25
