Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Sólziemi”,czylitęsknotadoeposu
21
TotalnośćświatawSoliziemi
PorajużzająćsięOpowieściąocierpliwympiechurze40.Zapytam:jakimo-
mentdziejowyobrałWittlinzaczasakcjiSoliziemi?Otóżparadoksalnie
(przecieżtoXXwiek!)ówmomentodpowiadadokładniewskazanemuprzez
Bachtinaprzełomowihistorycznemu,którydałpoczątekpowieści.Rozgrywa
siętowwymiarze,bytakrzec,ontogenetycznym,przechodzącymbowiemod
sytuacjijednojęzykowejdowielokulturowejjestwłaściwienienaród–wtym
wypadkugrupaetnicznaoniewykształconympoczuciutożsamościnarodowej
–Huculi,leczPiotrNiewiadomski,nieomalwioskowygłupek,któremudaleko
dotypowości.Jakmożejednak,starasięonreprezentowaćnswoich”.
WmoimprzekonaniuwSoliziemistajemysięświadkamimetamorfozy,
świateposuzostajezniesionypoprzezbrutalneupowieściowienie.Figurątego
procesujestpodróżPiotra,wyprawanawojnę.Opuszczaonzamkniętymikro-
kosmos,namiastkęeposowegouniwersum,izostajewchłoniętyprzezmroczne
potęgiwielojęzykowegoświata.Niewiadomski,cowartopodkreślić,zestarcia
zwrogimiżywiołaminiewychodzinietknięty,demonyznosząntranscendental-
nypunktorientacyjny”,któryodsyłałgodoprawdydanejwtotalności.Przyj-
rzyjmysiętejwędrówce.
Otopoczątek.MamyprzedsobąmaleńkąstacyjkękolejowąTopory-Czer-
nielicanawschodnichrubieżachCekanii,atamPiotraNiewiadomskiego–tra-
garza,pomocnikaodwszystkiego.
Świat,wktórymzadomowiłsięnaszbohater,mieścisięwściśleokreślonych
granicach–jestzamknięty,coobrazowoprzedstawianarrator.Ciasnymikro-
kosmosrozciągasięmiędzydomem,stacjąabudkądróżnika.Bezmiar,który
wyłaniasiępozajegoprzyczółkami,tojużdomenamrocznychpotęg,ndidki”.
Fakt,żetylkonabardzowąskiejprzestrzeniPiotrczujesiępewnie,mabardzo
zdroworozsądkoweuzasadnienie.OtóżbiednyHucułnieodróżniastron:
Skoroniewie,gdzielewa,agdzieprawastrona–mógłniewiedzieć,gdzieprzód,agdzie
tył.(ł)Kiedyś,gdyPiotrbyłdzieckiem,wodziłgoszczezunśródciemnejnocypolami,
polami,możedwiegodziny.Piotrbłądziłiszukałswegodomuiniemógłtrafić,adom
stałtużpodnosem,ostokroków(SZ107).
SymboliczniegranicęPiotrowegohoryzontuwyznaczaszlaban.Wspomina
sięgokilkakrotnie.PrzyrównujesięgodoaniołazesłanegoprzezPanaBoga,
któryratujenieumiejącychczytać–konia,krowęiHucuła–przedniechyb-
nąśmiercią.Słowopisanemarzekomojednoznaczniediabelskiepochodzenie.
Dlategoteższlaban-druh,zastępującytablicezostrzeżeniami,chroniprzed
wpływamizłego.UkazujetoopisPiotraspełniającegoswąpowinność:
40WmojejinterpretacjipomijamProlog,któryjestczęściąwzględniesamoistną.
