Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENiE
15
dejmowanebyływsposóbkomparatystycznynakilkalatprzed
upadkiempierwszychsystemówkomunistycznychidotyczyły
początkowomechanizmówwyjściazsystemówautorytarnych,
zwłaszczawAmeryceŁacińskiej(O’DonnelliSchmitter1986).
Pierwszymuczonym,którypodjąłpróbęrozszerzeniategotypu
analizynaproblematykędawnychpaństwkomunistycznych,był
AdamPrzeworski.Skupiłonszczególnąuwagęnaporównaniu
wczesnychreformekonomicznychwPolscezezmianamiryn-
kowymiwAmeryceŁacińskiej(Przeworski1991).Najszerzej
przedstawiłparadygmatwychodzeniazsystemówdyktatorskich
SamuelP.Huntington,któregoteoriantrzechfaldemokratyzacji”,
sformułowanaw1991roku,dodziśstanowinajbardziejambitną
próbęwyjaśnieniategoproblemuwskaliświatowej(Huntington
1995).Wparadygmaciewychodzeniazsystemudyktatorskiego
naplanpierwszywysuwająsiędwapytania.Popierwsze:jakie
konfliktyijakiesiłyspołecznepowodująupadeksystemudyk-
tatorskiego?Podrugie:jakijestmechanizmtegoupadkuijaka
konfiguracjasiłspołecznychstoizadokonanym,świadomielub
nieświadomie,wyboremdrogiwyjściazdyktatury?
Drugiparadygmatanalizyporównawczejpojawiłsięnieco
później,gdystawałosięoczywiste,żepowyjściuzdyktatury
otwierająsiębardzozróżnicowanemożliwościdalszychzmian.
Badającytozagadnienieuczenizaczęliskupiaćuwagęnaprob-
lematycekonsolidacjimłodychdemokracji.Pytanie,cowyniknie
zdokonującychsięzmianustrojowych,postawiłw1990roku
RalfDahrendorf(1991),inicjująctymsamymnurtzaintereso-
wańprzyszłościąrodzącychsięsystemówdemokratycznych.
Pierwszymwiększymdziełemtegonurtubyłazbiorowapracapo-
święconagłównieAmeryceŁacińskiej(Mainwaring,O’Donnell
iValenzuela1992).Wtymnurcieteoretycznymmieściłysię,
powstałezinicjatywyGuillermoO’Donnella,studiumzespo-
łupolitologówisocjologówskupionychpodkierownictwem
AdamaPrzeworskiego(Przeworskietal.1995),atakżewydana
rokpóźniejpracaJuanaLinzaiAlfredaStepanaokonsolidacji
demokracjiwAmerycePołudniowejiwEuropie(LinziStepan
1996),RównocześniezpracązespołukierowanegoprzezAdama
Przeworskiegoukazałasiępracazbiorowawspomnianegopo-
