Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
REWOLUCJAROSYJSKAiPOWSTANiEiii
35
1.oficjalnaideologia,obejmującaoficjalnyzespółdoktrynalny,któ-
rydotyczywszystkichistotnychaspektówludzkiejegzystencji
idoktóregokażdy,ktożyjewdanymspołeczeństwie,winiensię
stosować,przynajmniejbiernie(...);
2.jedynapartiamasowa,kierowanaprzezjednegoczłowieka,dyk-
tatora,izrzeszającastosunkowoniewielkiodsetekcałejludności
(...)partiatakamabudowęhierarchicznąioligarchiczną;wtypo-
wejsytuacjijestonaalbonadrzędna,albocałkowiciezespolona
zbiurokratycznąorganizacjąrządową;
3.systemterrorystycznejkontrolipolicyjnej(...);
4.uwarunkowanytechnologiąsystemniemalkompletnegomono-
poluzestronypartiiipodległychjejkadrnawszystkieśrodki
skutecznegooddziaływaniamasowego,jakprasa,radio,film;
5.podobnysystemuwarunkowanejtechnologicznieniemalcałko-
witejkontroli(wtymsamymręku)nadwszystkimiśrodkami
efektywnejwalkizbrojnej;
6.centralnakontrolaikierownictwonadcałągospodarką(Friedrich
iBrzezinski1956,s.9-10).
Takierozumienietotalitaryzmu(wodróżnieniuodczęstowy-
stępującegowpublicystycenazywaniantotalitarnymi”wszelkich
dyktatur)pozwalanazrozumienieróżnicymiędzysystememto-
talitarnyma-znacznieczęstszymi-dyktaturamiinnegorodza-
ju(określanymiprzeważniemianemnautorytaryzmu”).Pozwala
ponadtonapostawieniepytania,odkiedydanysystemstałsię
wpełnitotalitarny,atakże-kiedytotalitarnymbyćprzestawał.
DyktaturakomunistycznawRosjiodpoczątkumiałapewne
cechytotalitarne,alemusiałoupłynąćkilkanaścielat,bysystem
dojrzałiwpełnizyskałtakicharakter.Chociażwczasiewojnydo-
mowejstosowanybyłnawielkąskalęterror(zresztątakżeprzez
drugąstronę),tojednakpojejzakończeniumasowyterrorustał,
bypowrócićponownie-itonaznaczniewiększąskalę-wla-
tachtrzydziestych.Do1927rokuwpartiibolszewickiejistniała
wewnętrznademokracja,działałyopozycyjnewobecjejkierow-
nictwafrakcje,toczyłysiężywedyskusje.ZłamanieprzezStalina
opozycjiwewnątrzpartii,anastępnieskupienieprzezniegoca-
łejwładzywswymręku,uczyniłopartiębolszewickątrzonem
systemutotalitarnego.Porzuceniestosunkowoliberalnejnnowej
