Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
.potrójnezamaskowanie(potrójnieślepapróba),czyliukryciekodualokacjiprzed
pacjentem,lekarzemorazosobągromadzącąwyniki[1,2,6,15].
Maskowaniemanaceluwyeliminowaniezarównoefektuplacebo,jakiefektunocebo.Efekt
placebodefiniowanyjestjakokorzystnyskutekterapeutycznyuzyskiwanywsposóbwyklu-
czającywpływsubstancjiaktywnejnaprocesymetabolicznelubfizjologiczneorganizmu.
Takikorzystnywpływ,pojawiającysięporozpoczęciuleczenia,polegaprzedewszystkim
napoprawiesamopoczucia,zmniejszeniuobjawówocenianychsubiektywnie(np.nasilenia
bólu)czyzmniejszeniuintensywnościobjawówchoroby.Obecnieuważasię,żeefektplacebo
mamechanizmpsychologicznylubpsychosomatyczny.Toniesamainterwencja(awłaści-
wiejejbrak),tylkopozytywnenastawieniepacjentadoleczeniaioczekiwanienazwiązaną
ztympoprawęwywołująefektplacebo[1,2,15-17].Przeciwieństwemefektuplacebojest
efektnocebo,którymamiejscewsytuacji,kiedyobojętnainterwencjawywołujepogorsze-
niestanuchorego.Efektnocebopowoduje,żesamospodziewaniesięprzezpacjentanega-
tywnychdziałańniepożądanychterapiiwywołujeefektyubocznebądźobniżaskuteczność
lekuwsytuacjinegatywnegonastawieniapacjentacodoskutkówterapii[15,16].
Doocenyjakościmetodologicznejrandomizowanychbadańklinicznychmożnazastoso-
waćpięciopunktowąskalęJADAD,którajednakniebierzepoduwagęwszystkichcech
badania[17],dlategoteżuznawanajestzaniedoskonałenarzędzie.Aktualniezabardziej
użytecznąwoceniewiarogodnościbadańrandomizowanychuznawanajestocenaoparta
nakategoriach(ang.domain-basedevaluation),zalecanaprzezCochraneCollaboration,
uwzględniającasiedemokreślonychkategorii:dobórpróby,utajeniekodurandomizacji,
zaślepienieuczestnikówipersonelu,zaślepienieosóboceniającychwystąpieniepunktu
końcowego,niekompletnedanedotyczącewyników,wybiórczepublikowaniewyników
orazinnekwestienieuwzględnionewpowyższychkategoriach[10].
Kontrolowanebadaniaklinicznebezrandomizacji
Kontrolowanebadaniakliniczne(ang.controlledclinicaltrials,CCT)bezrandomizacjisą
badaniamieksperymentalnymi,zgrupąkontrolną,wktórychniezastosowanojednaklo-
sowegoprzydziałudogrup.ZabadanieCCTmożnauznaćbadaniaquasi-losowe,wktó-
rychmetodaprzydziałudogrupjestznana,aleniejestuważanazalosową.Równieżje-
śliautor(autorzy)niestwierdzawprost,żebadaniebyłorandomizowane,aleniemożna
wykluczyćzastosowaniarandomizacji,zazwyczajklasyfikujesięjejakoCCT[10].
Badaniakliniczno-kontrolne
Wramachbadańkliniczno-kontrolnych(ang.case-controlstudy)obserwujesiędwie
grupyuczestników:
Elementymedycynyopartejnadowodachnaukowych(EBM)
9
