Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17.LEKIUKŁADUODDECHOWEGO
405
z
Etap2.–preferowanesąwziewneglikokortykoste-
roidywniskiejdawce.Alternatywniemożnarozważyć
kromonylub
teofilinę
.
z
Etap3.–preferowanesąglikokortykosteroidy
wziewnewniskiejdawcewrazzdodatkiemdługodzia-
łającychagonistówreceptorów:
2
-adrenergicznych,
ewentualniesamodzielnieglikokortykosteroidywśred-
niejdawce.Alternatywniemożnarozważyćpodawanie
wziewnieniskiejdawkiglikokortykosteroidówzanta-
gonistamireceptorówleukotrienowychlubz
teofiliną
bądź
zyleutonem
.
z
Etap4.–preferowanesąglikokortykosteroidy
wziewnewśredniejdawcewrazzdodatkiemdługo
działającychagonistówreceptorów:
2
-adrenergicznych.
Alternatywniemożnarozważyćpodawaniewziewnie
średniejdawkiglikokortykosteroidówzantagonistami
receptorówleukotrienowychlubz
teofiliną
bądź
zyleu-
tonem
.
z
Etap5.–preferowanesąglikokortykosteroidy
wziewnewwysokiejdawcewrazzdodatkiemdługo
działającychagonistówreceptorów:
2
-adrenergicznych.
Dodatkowoupacjentówzalergiąmożnarozważyćdołą-
czeniedowymienionych
omalizumabu
.
z
Etap6.–preferowanesąglikokortykosteroidy
wziewnewwysokiejdawcewrazzdodatkiemdługodzia-
łającychagonistówreceptorów:
2
-adrenergicznychoraz
doustnychglikokortykosteroidów.Dodatkowoupacjen-
tówzalergiąmożnarozważyćdołączeniedowymienio-
nych
omalizumabu
.
17.6.Leczeniemukowiscydozy
Mukowiscydozatochorobauwarunkowanagenetycz-
nie,wywołanamutacjamimodyfikującymigenCFTR,
kodującybiałkobłonowekomóreknabłonkowych,od-
powiedzialnezatransportjonówchlorkowych.Niepra-
widłowebiałkosprawia,żewwydzielinachgruczołów
zewnątrzwydzielniczych,przedewszystkimwukładach
oddechowymorazpokarmowym,osiąganesązbytwy-
sokiestężeniaNaCl.Wydzielinyte,wobeczmniejszonej
zawartościwody,sągęste,coupośledzaichtransport
wzdłużdrzewaoskrzelowegolubprzewodupokarmo-
wego.PonadtowysokiestężenieNaClunieczynniaobec-
newwydzielinachenzymyprzeciwbakteryjne,cosprzyja
częstoobserwowanymwprzebieguchorobyinfekcjom
drzewaoskrzelowego.Zaczopowaniejegofragmentów
sprzyjazkoleiniedodmiesegmentowejorazpowstaniu
rozstrzeni,torbieliiodmyopłucnowej.Wpołączeniu
zczęstymiinfekcjamipostępującadestrukcjaidysfunk-
cjaukładuoddechowegoprzyczyniasiędoprzedwczes-
nejśmiertelnościpacjentów,najczęściejjużnapoczątku
3.dekadyżycia.
Farmakoterapiadoniedawnaograniczałasiędole-
czeniaobjawówchorobyiobejmowałamukolityki(np.
dornazę0),broncholityki(np.:-mimetyki),lekiprze-
ciwzapalne(np.glikokortykosteroidy)wpołączeniu
zcodziennąrehabilitacjąoddechową,tlenoterapiąiczę-
stąantybiotykoterapią.Niedawnowleczeniuprzyczyno-
wymmukowiscydozypojawiłysięnoweleki:
ataluren
,
iwakaftor
i
lumakaftor
.
Ataluren
reprezentujenowągeneracjęlekówfiko-
rygującychdziałanierybosomu”.Jesttozwiązekdrob-
nocząsteczkowy,któryzmniejszaczułośćrybosomuna
pojawiającysięnamRNAwwynikumutacjiDNAprzed-
wczesnykodonfistop”–zamiastzakończeniatranslacji,
zaakceptowanyzostajetRNAzawierającypokrewny
antykodonipowstajefiprawie”prawidłowebiałko(co
ciekawe,
ataluren
niezmieniaczułościrybosomuwzglę-
demprawidłowoumiejscowionegokodonufistop”).Lek
pozwalawięcrybosomomfiprzemknąć”ponadniepra-
widłowymikodonami,przerywającymitranslacjęmRNA
dlaCFTR(read-throughmechanism).
Ataluren
testowany
jesttakżewleczeniudystrofiimięśniowejDuchenne9a.
Wartododać,żewleczeniudystrofii(aleniemukowi-
scydozy!)stosowanyjesttakże
eteplirsen
,któryrównież
umożliwiafiskorygowanie”mutacji,chociażwinnym
mechanizmie(exonskippingmechanism,zob.rozdz.52).
WprzypadkustwierdzeniamutacjiG551D,występu-
jącejuokoło5%chorychnamukowiscydozę,możnaza-
stosować
iwakaftor
.UosóbztąmutacjąbiałkoCFTR
osiągabłonękomórkową,leczsłaboprzepuszczajony
chlorkowe.
Iwakaftor
zwiększaprzewodnictwojonów
przezkanałijestnazywanypotencjalizatorembiałka
CFTR.Chorobę,będącąefektemhomozygotycznejde-
lecjiF508wbiałkuCFTR,możnanatomiastleczyćpo-
łączeniemwjednejtabletce
iwakaftoru
i
lumakaftoru
.
Lumakaftor
zwiększaliczbębiałekCFTRnapowierzch-
nikomórki,ograniczającniewłaściwefałdowaniebiałka
ijegodegradację(zostałnazwanykorektoremCFTR).
Zbliżonedziałanie–wtymsamymrodzajumuta-
cjihomozygotycznejF508delorazwheterozygotycz-
nejF508del,wpołączeniuzeszczegółowąlistądodat-
kowychmutacjiwgenieCFTR–wykazujekombinacja
tezakaftoru
(korektor)i
iwakaftoru
(potencjalizator).
Zewzględunawłasnościfarmakokinetycznetychleków
jestonapodawanałącznierazdziennieranowleczeniu
skojarzonymz
iwakaftorem
podawanymsamodzielnie
takżewieczorem.
Podobnaideaprzyświecastosowaniukombinacji
trzechleków:
eleksakaftoru
,
tezakaftoru
i
iwakafto-
ru
.Wtymprzypadkudwiepierwszesubstancjesąko-
rektorami,aleponieważwiążąsięwróżnychmiejscach
zbiałkiemCFTR,majądziałanieaddycyjnewzakresie
doprowadzaniagonapowierzchniękomórki.
