Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Cotosąhardcases?
15
Wsprawachprostychwystarczająustaleniadokonywanewramachdyskursuteo-
retycznego,aichrozstrzygnięciaposiadająwistociealgorytmiczny(powtarzalny)
charakter.Podejmującdyskurspraktyczny,rozpoczynamy«poszukiwanieprawa»,
niejakoautomatycznie,przenoszącsięnapłaszczyznęustaleńdelegeferenda,które
oczywiściemuszązawszepozostawaćw«bezpośrednimzwiązku»(czylimusząbyć
zgodne)zobowiązującymprawem,nawetwówczas,gdyprowadządoprecedensowego
rozstrzygnięcia”16.
Nagruncieteoriiinterpretacjiprawniczejpodnosisięjeszczejedną,niezwykleistot-
nąróżnicę,jakazachodzipomiędzykoncepcjamiDworkinaiHarta.Otóżzdaniem
Dworkinawtrudnychprzypadkachistniejetylkojednoprawidłowe(słuszne)roz-
wiązanie(rightanswer)17,którewzorcowysędziaHerkulespowinienznaleźć,od-
wołującsiędozasadiwskazówekbędącychczęściąsystemuprawa.Gdybytakbyło
wistocie,topopierwsze-zbędnybyłbydyskurspraktycznyimożnabysięograni-
czyćdodyskursuteoretycznego;podrugie-niemielibyśmywgruncierzeczydo
czynieniazprzypadkiemtrudnym,leczwłaśniezprzypadkiemłatwym.Jestwięcdo-
kładnieodwrotnie-istotatrudnegoprzypadkupolegawłaśnienatym,żewprocesie
dyskursuargumentacyjnegomożnadojśćdokilkurozwiązań,któredasięuzasadnić
nagruncieprzyjętychkryteriówracjonalnościisłuszności.Wówczasitylkowówczas
możnawprowadzićdodyskursudodatkowekryteria,pozwalającenawybórjednego
rozwiązania18.
ZarównoDworkin19,jakiteoretycyargumentacjiprawniczej20podająjakoklasyczny
przykładhardcasesprawę,jakąwkońcuXIXw.rozstrzygałSądApelacyjnywNo-
wymJorku-Riggsv.Palmer(wyrokz8.12.1889r.).Chodziłowniejoproblemod-
powiedzinapytanie,czyzabójcamożedziedziczyćposwojejofierze.Dworkintak
opisujeistotętejsprawy:nW1889rokusądnowojorskiwsławnejsprawieRiggsv.Pal-
mermusiałzdecydować,czyspadkobiercawymienionywostatniejwoliswegodziad-
kamożezgodniezniądziedziczyć,pomimożeztegowłaśniepowoduzamordował
swegodziadka.Sądprzystąpiłdorozumowaniaznastępującymzałożeniem:«Jest
prawdą,żeustawyregulującezasadysporządzania,potwierdzaniaiwykonywania
testamentuorazprzekazywaniawłasności,przyichdosłownejinterpretacjiijeśliich
mociskutkiniemogąpodlegaćkontrolianibyćzmienianewżadensposóbiwżad-
nychokolicznościach,przyznajątomieniemordercy».Jednakżedalejsądzauważa,
że:«wszystkieprawa,jakiumowy,mogąbyćpoddanekontrolicodoswegodziałania
16J.Stelmach,Kodeksargumentacyjny...,s.59-61.
17R.Dworkin,IsThereReallyNoRightAnswerinHardCases?[w:]R.Dworkin,AMatterofPrinciple,
Cambridge(Mass.)-London2000,s.119-145.
18J.Stelmach,Kodeksargumentacyjny...,s.15in.orazs.20in.
19R.Dworkin,Biorącprawapoważnie...
20J.Stelmach,B.Brożek,Metodyprawnicze...,s.87in.;wliteraturzepolskiejdotegoprzykładu
zaDworkinemodwołujesiętakżenp.L.Morawski,Główneproblemywspółczesnejfilozofiiprawa.Prawo
wtokuprzemian,Warszawa2003,s.307.
