Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie.Cotosąhardcases?
iskutkówzewzględunapodstawowezasadyprawapowszechnego.Niktniemoże
czerpaćkorzyścizpopełnionegoprzezsiebieoszustwaaniczerpaćzyskuzwyrzą-
dzonegoprzezsiebiezła,aniteżopieraćjakichkolwiekroszczeńnapopełnionejprzez
siebieniegodziwościczyteżnabywaćwłasnościdrogąprzestępstwa».Mordercanie
otrzymałswegospadku”21.
WedługDworkinajesttoklasycznyprzykładhardcase,wktórymregułyprawnenie
pozwalająnaosiągnięciezadowalającegorozstrzygnięcia.Niemusimyjednakszu-
kaćrozwiązaniapozasystememprawnym;wręczprzeciwnie-zpomocąmożenam
przyjśćzasadaexiniuriaiusnonoritur,którapowoduje,żemożemyodmówićElme-
rowiPalmerowiprawadodziedziczeniaposwymdziadkuFrancisiePalmerze,mimo
treścitestamentutegoostatniego.Innymisłowy,nzasadaprawna«niktniepowinien
czerpaćkorzyścizezła,którepopełnił»,produkujewyjątekodregułyprawnej,zgod-
niezktórąElmerPalmermiałdziedziczyćposwymdziadku”22.Trzebajednakdodać,
żewyrokniezapadłjednomyślnie.SędziaJ.Grayzałączyłzdanieodrębne,wktórym
podnosił,żesprawapowinnabyćrozstrzygniętanagruncieobowiązującychreguł
prawa,któreniewykluczałymłodegoPalmerazdziedziczenia.Jakozabójcaponiósł
onjużkonsekwencjekarneswojegoczynuiniemaprawnychpodstaw,byczynićto
równieżwramachprawaspadkowego.Decydująceznaczeniepowinnamiećjasno
wyrażonawolaspadkodawcy.Niemożnaantycypowaćnegatywnychocen,ponieważ
taknaprawdęniewiemy,czyFrancisPalmerwydziedziczyłbyswojegownuka,gdyby
wiedział,żetenbędziejegomordercą.Niemożemybowiemwykluczyć,żeprzeważy-
łobygłębokieuczuciedownukaizadecydowałybywięzykrwi.
NagruncieobowiązującegopolskiegoKodeksucywilnegosprawanienależałabydo
hardcaseszuwaginanastępującyprzepis:
nArt.928.§1.Spadkobiercamożebyćuznanyprzezsądzaniegodnego,jeżeli:
1)dopuściłsięumyślnieciężkiegoprzestępstwaprzeciwkospadkodawcy;
2)podstępemlubgroźbąnakłoniłspadkodawcędosporządzenialubodwołania
testamentualbowtakisamsposóbprzeszkodziłmuwdokonaniujednejztych
czynności;
3)umyślnieukryłlubzniszczyłtestamentspadkodawcy,podrobiłlubprzerobił
jegotestamentalboświadomieskorzystałztestamentuprzezinnąosobępod-
robionegolubprzerobionego.
§2.Spadkobiercaniegodnyzostajewyłączonyoddziedziczenia,takjakbyniedożył
otwarciaspadku”.
JerzyStelmachiBartoszBrożekpoddająsprawęRiggsv.Palmerszczegółowejanalizie
logicznejiwskazująpewneniebezpieczeństwopraktycznewynikającezorzeczenia
21R.Dworkin,Biorącprawapoważnie...,s.57in.
22J.Stelmach,B.Brożek,Metodyprawnicze...,s.88.
