Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pogodadladonosicieli
31
żewinnymmiejscu,wDieErneuerungdesRechts25,takżeprzewidywałkonieczność
wprowadzeniaustawodawstwaretroaktywnego,awięcrozwiązaniauznanegoprzez
Hartazaszczególniepożądanewtakichsytuacjach.ZdaniemFulleraproblemdono-
sicielabyłjednaktużpowojnienajprawdopodobniejnatylepalący,żechcianounikać
samosądów,któremogłynastąpić,gdybysądyoczekiwałynastosownąustawę
26.
FullerodrzucawreszciekrytykęHartapodadresemoskarżeniapozytywizmuzawy-
naturzenianazistowskiegobezprawia(por.wyżej-teza3).Jegozdaniemniemiecki
pozytywizmprawniczynietylkowyrugowałznaukprawnychwszelkierozważania
natematmoralnychcelówprawa,alewogólebyłindyferentnywobecproblemuokre-
ślanegomianemwewnętrznejmoralnościprawa.Stądniejestnaniabsurdem,ani
perwersjątwierdzenie,żepostawyprzeważającewśródniemieckichprawnikówbyły
pomocnenazistom”27.
FullerznacznieszerzejidogłębniejniżHartrozpatrujerównieżwspomnianywy-
żejprzypadekdenuncjanta.Tenwątekrozwinąłzresztąpóźniejwzałączonymdo
Moralnościprawa[TheMoralityofLaw]dodatku,wktórymnawyimaginowanym
przykładziereżimuPurpurowychKoszulpokazuje,jakróżnewzależnościodprzyję-
tegopunktuwidzeniamogąbyćrozwiązaniaproblemuodpowiedzialnościkarnejdo-
nosiciela.TaknaprawdęscharakteryzowanyprzezFullerasposóbdojściadowładzy
isposóbjejsprawowaniaprzezPurpuroweKoszulejestbezpośrednimnawiązaniem
doreżimuHitleraijegobrunatnychkoszul.Naprzykładziekazusudenuncjatora
wskazujepięćmożliwychrozwiązańproblemu-niektóreznichmieszcząsięwgra-
nicachrozwiązańzaproponowanychzjednejstronyprzezHarta,zdrugiejzaśprzez
Radbrucha28:
nPoobaleniuPurpurowychKoszulopiniapublicznadomagałasięukaraniadonosi-
cieli.Rządtymczasowyodkładałrozpatrzenietejsprawy.Tymczasemstałasięona
palącainiesposóbbyłoodraczaćdłużejjejrozstrzygnięcia.Toteżpierwszączynnoś-
ciąministrasprawiedliwościwtrakciedebatypoobjęciustanowiskabyłopoprosze-
niepięciuzastępcówoprzeanalizowanietegozagadnieniaiprzedstawienieswych
zaleceń.Oto,copowiedzieliwtrakciedebaty.
Pierwszyzastępca:«Jestrzecządlamnieoczywistą,żewsprawietakzwanychdono-
sicielinicniemożemyuczynić.Czyny,którychdotyczyłyichdonosy,byływświetle
przepisówustanowionychprzezówczesnąwładzęniedozwolone.Wydawanewyroki
pozostawaływzgodziezobowiązującymiwówczaszasadamiprawa.Zasadyteróżni-
łysięodtych,doktórychprzywykliśmy,iuważamyjezaniegodziwe.Niemniejbyły
25G.Radbruch,DieErneuerungdesRechts,nDieWandlung”1947/2(obecniew:GustavRadbruch
Gesamtausgabe,Heidelberg1990,t.3,RechtsphilosophieIII).
26L.L.Fuller,Positivism...
27L.L.Fuller,Positivism...
28L.L.Fuller,Moralnośćprawa...
