Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KonstandinosKumas
15
Wymowny),pierwszegopoważnegogreckiegoczasopismanaukowegoiliterackiego,
któregowspółtwórcąijednymzgłównychkontrybutorówbyłAdamandiosKorais5,
osiadływParyżulekarziuczonyzeSmyrny,jedenznajwybitniejszychhellenistów
swoichczasów,prawodawcajęzykanowogreckiegoiprekursornowoczesnejedukacjina
ziemiachgreckich,patronimistrzduchowycałegopokoleniamłodychgreckichuczo-
nychinauczycieli.Wlatach1812–1829ukazywałsiętamtakżeperiodyknΕλλnViKό
TnλSγpάlo(TelegrafHelleński).
WWiedniuKumasstudiowałfilozofię(stałsiękantystą,coniepodobałosięKora-
isowiwychowanemunamyślifrancuskiej6).WWiedniuwłaśniezapoznałsięzpoglą-
damiKoraisaizostałwiernymuczniemikonsekwentnympropagatoremjegoreformy
językowejorazpomysłówpedagogicznych:nboskitojakiśprawdziwieumysł”,nSokrates
naszychczasów”pisałpotemoswoimmistrzuwdzieleżycia,wielotomowejΙστ0ρl!
τωv!vθρωπlvωvπρdξgωv(Historialudzkichpoczynań)7.
Tłumaczyłnapotocznągrekępodręcznikichemiiizyki,tworzącprzyokazji
terminologięnaukową.WysłałdoKoraisa,absolwentaWydziałuLekarskiegouniwer-
sytetuwMontpellier,obszernykatalogludzkichchoróbidolegliwościzprośbą,żeby
ichoficjalnenazwyprzetłumaczyłnanowożytnągrekęnapotrzebydziełaΝ0σ0γρ!φl!
(Opisaniechorób),któregojednakostatecznieniestworzył.Jakozwolennikpotocznej
grekipolemizowałgwałtowniezNeofitosemDukasemarchaistą.
W1809r.wyjechałzWiedniadoSmyrnyjakonauczycieltamtejszejnowootwartej
SzkołyPublicznej,gorącopolecanyprzezKoraisa,którynajlepiejznałpanującetam
warunkiipotrzeby,bosamsięwSmyrnieurodził.Zaswojąprawdziwąojczyznęuważał
jednakChios,skądwywodziłasięjegorodzina.WliściedokupcówzChiososiadłych
wSmyrnieKoraispisał:
Kumaspozaerudycjąmatakżerozumirozsądek,bezktórychpolimatiajestnicniewarta,ma
szczeryzapałdlasprawypostępuHellady,mapoczciweobyczaje,krótkomówiąc,mawszystko,
cowinienmiećten,ktopragniewesprzećGrecjęwjejobecnymgodnympożałowaniapołożeniu.
(t.III,nr501,8XI1810)
OprócznowoczesnychpodręcznikówzachodnichKumasprzywiózłdoSmyrnyin-
strumentychemiczneifizyczneorazglobuspierwszybodajrazwidzianywtamtych
stronach.Nauczałpodstawnaukścisłych,filozofiiilogiki.
5OżyciuimyśliKoraisazob.A.Korais,Wybórlistów,wybór,wstęp,przekładiprzypisy(zudziałem
studentów)orazredakcjaM.Borowska,Warszawa2008(ArcydziełaLiteraturyNowogreckiej,t.VI)oraz
idem,Papatrechas,przeł.,wstępemiprzyp.opatrzyłaM.Borowska,Warszawa2009.
6Wewrześniu1810r.ubolewałwliściedoprzyjaciela,zamożnegoiwpływowegokupcazTriestu,
AleksandraWasiliu:nZtego,cośmigdzieśnapisał,wnoszę,żeKumasskłaniasięniecokukantyzmowi.
Bardzobymniezmartwiło,gdybyistotnietaksięrzeczmiała”(t.III,nr495,24IX1810).Wszystkiecytaty
zlistówKoraisazawydaniem:A.Kopoήg,Αλληλ0γρ!φl!,SKδ.K.Θ.ΔnPopάg,A.AγγέλoU,Ai.KoUPopioV,
Ε.ΦpoγKKog[A.Korais,Korespondencja,wyd.K.T.Dimaras,A.Angielu,E.KumarianuiE.N.Frankiskos],
t.I–VI,Ateny1966–1984;wnawiasiecyfrąrzymskąoznaczamnumertomu,cyfrąarabskąnumerlistu.
7Ιστ0ρl!τωv!vθρωπlvωvπρdξgωv!πότωv!ρχ!i0τdτωvχρόvωvέωgτωvημgρώvμ!g[Historialudzkich
poczynańodnajdawniejszychczasówpodninasze],t.I–XII,Wiedeń1830–1832,t.XII,s.577i583.