Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stałość,stabilność,ciągłość.Uwagiterminologiczne
17
1.1.
czas
Czasjestkwestiąkluczowąiwłaściwieodniegopowinniśmybyliroz-
począćnaszerozważania.Zwyklespotykamysięzniejasnymstwierdze-
niemodługimtrwaniu.Czymjednakonojest?Czydasięjesprecyzować?
Zazwyczajprzyjmujesięwsposóbmilczący,iżostabilnych(stałych)kom-
ponentachjęzykamożnamówić,gdyichpoczątkisięgajączasównajodle-
glejszych:prasłowiańskichlubprzynajmniejwczesnopolskich.Miałyby
onezatemcharakterowychflwsporników”,októrychpisałWilkoń,czyli
składnikówjęzykowychstanowiącychtrzonjęzykaidecydującychojego
ciągłościistnienia.TakpodsumowujątensposóbmyśleniaAlinaKępińska
iIzabellaWiniarska-Górska:flCiągłośćrozpatrywanajakopodstawaist-
nieniajęzyka,pełnieniaprzezniegofunkcjikomunikatywnej,definiowana
jakobrakzmianitowdługiej1najlepiejsięgającejpoczątkówdanegojęzy-
ka1perspektywieczasowej,jestpojmowanaraczejjednostajnie,liniowo”
(Kępińska,Winiarska-Górska2015:224)3.Pojawiasięwcytowanymfrag-
mencieokreślenieciągłość,doktóregopowrócępóźniej.Dlanasjednak
wtymmiejscuistotnyjestprzedewszystkimczas,który,jaksięwydaje,nie
dokońcapoddajesięjednoznacznymiprostymwyznacznikom.
Ajednakzdarzasię,żezakresczasowywyznaczanyjestdokładniej.
WartowtymmiejscuprzypomniećniecozapomnianyjużartykułTeresy
Smółkowej.Badaczkaproponujecezuręczasowąinną,wyznaczonąkilku-
nastomapokoleniamiPolakówflpoprzedzającychnajstarszezobecnieżyją-
cychpokoleń”.Językowepokolenieto15-18lat,jaktwierdzi,azatemprzyjąć
moglibyśmywtakimujęciuconajmniejtrzystuletniątradycjęjęzykową
jakopodstawęoznaczaniastabilności(Smółkowa1996:429).
Wartopamiętać,żeramyczasowe,którenakładamynazjawiska
względniestale,narzucająrównieżpewneinterpretacje,dotyczącesamej
istotyomawianegozjawiska4.
1.2.
tożsaMośćhistorycznakoMponentówJęzykowych,czyLikwestia
GranicDopuszczaLnychzMian
Tojedenznajtrudniejszychproblemówdorozstrzygnięcia.Codecy-
dujeotym,żedostrzegamytożsamość,identycznośćkomponentówjęzy-
kowychnaprzestrzeniwieków?Użyłamsłowaflidentyczność”,choćnależy
pamiętać,żesłowotoniesiezesobąwielowiekowądyskusję.Gdybyprzyjąć
klasycznąteorięLeibniza,zgodniezktórąfldwaprzedmiotysąidentycz-
neztw,gdysąnierozróżnialne,tj.gdykażdawłasność,któraprzysługuje
jednemuznich,przysługujerównieżdrugiemu,iodwrotnie”(Odrowąż-
3
Zob.teżuwaginatemattegocytatu:Janowska(wdruku).
4
Ostabilnościmożnamówićrównieżwznaczniekrótszymokresie,chodzijednak
wówczasoniecoinnezjawiska.
