Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
ostatecznąformęprzybraćpowinienuniwersalnystanprawny.Niniejsza
książkajestkolejnymgłosemwtejżedyskusji.Należyjednakżepodkreślić,
żenaszymgłównymcelemjestrekonstrukcjaiwprowadzeniedokolejnych
częściKantowskiejfilozofiiprawa,niezaśomówienierozbieżnościinterpre-
tacyjnych.Ztegowzględu,jakrównieżdlawiększejprzejrzystościtekstu,
przedstawienieorazewentualnapolemikazpoglądamizawartymiwlitera-
turzeprzedmiotuzostaływyłączoneztekstugłównegoiwcałościzawarte
wprzypisach.
Objaśnieniaterminów
Wtekściepracyposługujemysięwielomaterminami,którestanowiądla
Kantaterminytechniczne.Dlawiększejjasnościwywoduprzedstawiamy
teznich,któremogąsprawiaćkłopotwlekturzepracyczyteżprzyporównywa-
niutekstuksiążkizpolskimiprzekładamitekstówfilozofa.Wszelkieinnekwe-
stieterminologicznezostałyzawartewprzypisach.
Moralność.KantposługujesięterminemMoraldlaoznaczenianaukioca-
łejsferzefilozofiipraktycznej.Wtymznaczeniuużywanyjestrównieżtermin
Sitlichkeit.Toznaczy,żemoralność,wziętawszerokimsensie,stanowiogół
dyktowanychprzezrozumpraktycznychpraw.TerminSitlichkeitużywanyjest
równieżwznaczeniuMoralität,tzn.moralność,ioznaczawtedytęczęśćsfery
praktycznej,któradotyczywewnętrznejmotywacjiczynów.Wtedytomoralność
(czynu)oznaczadziałanienapodstawiesamegotylkoprzedstawieniaobowiąz-
ku,niezaśzpobudkiempirycznej.Moralnośćwwęższymznaczeniujestsynoni-
memterminuetyka(zjednymzastrzeżeniem,amianowicie,żetaostatniamoże
równieżoznaczaćrefleksjęnadmoralnością).
Prawoanorma.Wnaszychrozważaniachwielokrotniepojawiająsiętermi-
nyprawoinorma.Wniniejszejrozprawiekonsekwentnieposługujemysięter-
minemnormadlaoddanianiemieckiegoGesetz,zaśterminemprawojakotłu-
maczeniemterminuRecht.Wpolskichprzekładachniejednokrotnieterminem
prawooddanezostałyobateniemieckiepojęcia.JednakowożwKantowskiej
filozofiipraktycznejistniejezasadniczaróżnicamiędzyterminemnorma,który
oznaczaregułęograniczającą(możetobyćregułanakazująca,zakazującalub
przyzwalająca)działanie,aterminemprawo,któreoznaczaćmoże,popierwsze,
całyzespółnorm(np.prawoprywatne),podrugie,uprawnienie(np.wrodzona
wolność),wreszcie-częśćfilozofiipraktycznejregulującąwolnośćzewnętrz-
ną(prawowsensieścisłym).Dlategoteżowaróżnicakażdorazowoznajduje
odzwierciedleniewstosowanychterminach.Odnośniedoprzekładuterminu
Gesetz-wwyjątkowychprzypadkach,amianowicie,gdymowaoprawiepu-
blicznym,ustanowionymprzezwładzęustawodawcząwpaństwie,oddajemygo
równieżterminemustawa.
