Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
nychpolskichpsychologów,JerzegoBrzezińskiego.Wswoim,opublikowanym
w2001roku,artykulepodznamiennymtytułemSkądsięwzięłaidokądzmierzapol-
skapsychologiaBrzezińskipisze:
Psychologiajestnauką,itonaukąempiryczną.Wtymkrótkimzdaniuznalazłysięażdwie
ważneinformacje.Popierwsze,psychologiajestnaukąi–wobectego–stosujeonatakiesamere-
gułypostępowania,jaktakpoważneipowszechniewspołeczeństwieuznaneza„naukowe”dyscy-
pliny,jakimisą:matematyka,fizyka,chemiaczybiologia.(…)Podrugie,psychologianiejestja-
kąkolwiek–zmetodologicznegopunktuwidzenia–nauką;psychologiajestnaukąempiryczną.To
bardzoważne,coprzedchwiląnapisałem.Jestbowiempsychologianaukąpodobną,podwzglę-
demosobliwościwarsztatubadawczego,takimnaukomempirycznym,jakbiologiaczynawetfizy-
ka,aróżnisięodnaukformalnych,takichjaklogikaczymatematyka(Brzeziński,2001,s.11).
Zpowyższychzwiązkówpsychologiiinaukprzyrodniczych–piszeBrzeziński
–wynikanacisk,jakikładziesięwpsychologiinaeksperymentalnycharakterpotwier-
dzeńhipoteziteoriipsychologicznychorazintersubiektywnąsprawdzalność,komuni-
kowalnośćipowtarzalnośćjejbadań.(Podkreślmy,żesątozałożeniawyrosłezpozy-
tywizmulogicznegoimetodologiibehawioryzmu17–por.rozdz.IiII).Potrzecie
–kontynuujeBrzeziński–psychologiaposiadatakżeswoje„osobliwościmetodolo-
giczne”,odróżniającejąodpozostałychnaukempirycznych:„wiążąsię[one–przyp.
J.T.]ztym,żemiędzypsychologiem-badaczemi«obiektembadania»,czylidrugą
osobą,zachodziinterakcja,która,niestety,może(izazwyczajtaksięstaje)zniekształ-
caćkońcowerezultatypoznanianaukowego”(Brzeziński,2001,s.11).Stądcelowe
jest–postulujeautor–poszukiwaniecorazlepszychmetodpomiaru,minimalizujących
wynikającestądźródłabłędów.
Zgodniezzarysowanymitutajkryteriami,tenurtypsychologiczne,któreniespeł-
niająwyżejwymienionychwymagań,niemogąaspirowaćdomiananaukowości.Taki
losspotykanp.psychoanalizę.„Należyonapoprostu–piszeBrzeziński–doinnego,
aniżelinaukowy,porządku–jestbardziejsztuką,mimożeochotnieprzywdziewaszaty
naukowe”(Brzeziński,2001,s.12).Ikonkluduje:„Psychologiabyłai–chociaż
niewszyscybylibydziśskłonnipodzielaćmójpogląd!–jestbliskanaukprzyrodni-
czychimedycznych”(tamże,s.13);wjejramachmożetylkopsychologiaspołeczna
zachowaławyraźnąodrębnośćibliskiezwiązkizsocjologią,cojednak–zauważaBrze-
ziński–„negatywnieodbijasięnajakościjejwarsztatumetodologicznego”(tamże).
Pozwoliłamsobienatedłuższeprzytoczenia,gdyż,jakmisięzdaje,dobrzewyra-
żająonepodstawowetendencjewspółczesnejpsychologiinaukowej.Tym,cotucha-
rakterystyczne,jest:
1.Podkreślanieistnieniajednegowzorca„bycianauką”–tojestwzorcarealizowa-
negoprzeznaukiprzyrodnicze,którytowzorzecpowinienbyćzaadaptowanyprzez
psychologię:psychologiajestjednąznaukprzyrodniczych.
2.Założenie,żeto,cosiędowzorcategoniestosuje,niemanaukowegocharakteru.
Wtensposóbpozaobszarempsychologiinaukowejzostajeumieszczonaznacznaczęść
myślipsychologicznejniemieszczącasięwtychnaturalistyczniewytyczonychgranicach.
17Brzezińskiprzyznaje,żebehawioryzmjestjużnurtemhistorycznym,niemniejuważa,że„niebyłoby
dziśpsychologiijakonaukiempirycznej,gdybynieszkołynaukowe(zich,nawzórnaukprzyrodniczych,
budowanymiisprawdzanymiteoriami),którekorzeniamisięgająwłaśniebehawioryzmu.Moimzdaniem,
behawioryzmbyłwkrótkiejhistoriipsychologiinajważniejsząszkołąteoretycznąimetodologiczną.Prze-
chodzącróżneprzeobrażenia,dodziśjestobecnywpracachwielupsychologów”(Brzeziński,2001,s.12).
