Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PODSTAWOWEPROBLEMYIREKOMENDACJE
21
tanie,czypaństwogwarantujesamorządomwystarczająceśrodkinaedukację,
niewystarczyodnieśćsiędowysokościdochodówJSTzjednegoźródła(np.
częścioświatowejsubwencjiogólnej).Należałobynatomiastwziąćpoduwagę
wszystkiedochodywynikającezustawyodochodachJST,atakżecałośćich
zadańniezwiązanychzoświatą.Naturalnietakaanalizajestniezmiernietrudna
doprzeprowadzenia.Niemożnawięcrozstrzygnąćnagruncierozwiązańusta-
wowych,czyśrodkizapewnionesamorządomsąwystarczające.
Równieżczęstostawianepubliczniepytanie,czysamasubwencjaoświa-
towazapewniasamorządomśrodkiodpowiedniedozadańoświatowych,jest
zformalnegopunktuwidzeniazupełniebezpodstawne,skoroprawowogóle
niewiążetejkategoriidochodówJSTzzadaniamioświatowymi.Otenswoisty
„paragraf22”polskiegosystemufinansowaniaoświatypotknęłysiętejednost-
kisamorządu,którezdecydowałysiępodaćpaństwopolskiedosądu,oskarża-
jącjeozbytniskiefinansowaniezadańoświatowychnaichterenie.Trybunał
KonstytucyjnyodrzuciłteoskarżeniaipotwierdziłzgodnośćpostępowaniaMi-
nisterstwaEdukacjiNarodowejzkonstytucją.Tędecyzjęmożnajednakokre-
ślićjakopyrrusowezwycięstwoMEN:chociażniemożnaniczarzucićalgoryt-
mowipodziałusubwencji,niemożnagotakżewżadensposóbuzasadnić.
Wobecpogłębiającychsięnapięćmiędzyrządem,samorządamiinauczy-
cielskimizwiązkamizawodowymikoniecznośćjasnegozdefiniowaniazobo-
wiązańfinansowychrząducentralnegoisamorządówterytorialnychcorazczę-
ściejstajesiętematemdyskusjipublicznych.Spektrummożliwychrozwiązań
wyznaczajądwaprzeciwstawnewariantyradykalne:
•ponowneprzejęcieprzezpaństwoobowiązkubezpośredniegopokrywania
całościkosztówoświaty(lubwypłacaniawynagrodzeńnauczycielskichsta-
nowiącychokoło70%wszystkichkosztówzwiązanychzoświatą),
•oparciesystemuwcałościnadochodachwłasnychsamorządów,przede
wszystkimnazwiększonychudziałachwpodatkachdochodowych.
Obateskrajnerozwiązaniasąniekorzystnedlapolskiejoświaty.Wydaje
się,żenajlepszymwyjściemjestutrzymaniesubwencjioświatowejjakogłów-
negoinstrumentufinansowaniaoświatyprzezpaństwo.Należyprzytymbar-
dziejprecyzyjneokreślićfunkcje,jakieteninstrumentmapełnić.Niezależnie
odformyprawnejtransferu(subwencjaogólna,dotacjacelowa)państwomusi
jasnosformułowaćcele,dlaktórychtransferjestdokonywany–czymaprzede
wszystkimdoprowadzićdowyrównaniapotencjałufinansowegosamorządów,
odzwierciedlaćróżnicewponoszonychkosztachwynikającezodmiennych
obiektywnychwarunkówwjakichdziałająsamorządy,czyteżmabyćinstru-
mentempolitykioświatowejpaństwa,stymulującymtedziałania,którerząd
uznajezanajważniejszewdziedzinieoświaty.Jeślistrategiapaństwazakła-
daróżnorodnecele,atakjestwprzypadkupolitykioświatowej,transfermoże
przyjąćzłożonąformęiskładaćsięczęściowozsubwencji,częściowozaśzod-
powiednichdotacjicelowych.
