Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PODSTAWOWEPROBLEMYIREKOMENDACJE
25
cywpływnawielkośćsubwencji(wprzeliczeniunaucznia),jakąotrzymu-
jąorganyprowadzące.Administracyjniedefiniowanakategoria„wsi”nie
uwzględniaprzytymogromnegozróżnicowaniapotencjałufinansowego
ikosztówponoszonychprzezwiejskiesamorządywPolsce.Wszczególno-
ścidotyczytowieluwiejskichgmin,którewrzeczywistościstanowiąprzed-
mieściametropolii(zob.rozdział3).Gminyteszybkosięurbanizują,stając
sięmiejscemzamieszkanianowejklasyśredniej.Sąwięczamożneijedno-
cześnie–jakożeprowadząszkołyzdużymioddziałamiklasowymi–pono-
sząstosunkowoniskiekosztyjednostkowe.Jakogminywiejskieotrzymują
jednakdodatkowewsparciefinansowewramachpodziałusubwencjioświa-
towej3.Tymczasemnawieluobszarachperyferyjnych,gdziezobiektyw-
nychpowodówjednostkowykosztkształceniajestbardzowysoki,obecny
współczynnikwiejskijestdalekoniewystarczający.Oznaczato,żepodnie-
sienieefektywnościalgorytmujestmożliwedziękizmniejszeniuliczbyorga-
nówprowadzących–beneficjentówwagidlaobszarówwiejskich–izwięk-
szeniuskalidofinansowaniadlaorganówprowadzących,którerzeczywiście
potrzebująpomocy.
•Jeszczemniejklarownesąpowodydofinansowywaniazapomocąspecjal-
nejwagiwszystkichmiastoliczbiemieszkańcówponiżej5tysięcy.Wwięk-
szościtychmiastsiećszkolnajestefektywnapodwzględemekonomicz-
nym,aśredniawielkośćoddziałuklasowegonieodbiegaodobserwowanej
wwiększychmiastach.Waga,którejbeneficjentamisąmałemiasta,niemia-
łanigdyprzekonującegouzasadnieniamerytorycznego,aleod2005roku,
kiedyjejwartośćzostałazrównanazwagądlauczniówszkółwiejskich,
efektywnośćalgorytmupodziałusubwencjiistotniesięobniżyła.
•Wprowadzeniedoalgorytmukryteriumstrukturyawansuzawodowegona-
uczycieliniespowodowałozakładanegodostosowaniawysokościsubwencji
dozróżnicowanychkosztówwynagrodzeń.Spowodowałonatomiastutratę
przejrzystościalgorytmuiodejścieodzasady,żewielkośćsubwencjiwyni-
kabezpośredniozliczbyuczniówwszkołach.Analizaempirycznapokazu-
je,żegłównymefektemtejwagi„nauczycielskiej”jestskierowaniedodat-
kowychśrodkówdogminwiejskich(zob.rozdział4).Przywróceniezasady
„pieniądzidziezauczniem,aniezanauczycielem”wydajesiękorzystnedla
jakościsystemufinansowaniaoświaty.
•Analizyempirycznewskazują,żewagadlaszkółzawodowychwwysokości
0,15mazbytniskąwartość4.Realne,przeciętnekosztykształceniazawodo-
wegobyływroku2006wyższeookoło32%odkosztówkształceniaogólne-
go.Jestprawdopodobne,żeniskawartośćwagidlaszkółzawodowychprzy-
3Procesfinansowaniapodmiejskichszkółdlaklasyśredniejprzypomocywspółczynnika
wiejskiegomożewzmagaćprocesopuszczaniaszkółmiejskichprzezdużączęśćdziecizklasy
średniej,takjakstałosięzinnychprzyczynwwielumiastachwUSA.Groźbytejniewolnolek-
ceważyć.Doświadczenieamerykańskichgettmiejskichpokazuje,żejeśliklasaśredniazabiera
swojedziecizeszkółmiejskich,szkołytebardzotrudnojesturatować.
4Zgodniezprojektemrozporządzeniadotyczącegopodziałusubwencjioświatowejw2009
rokuwagatamazostaćzwiększonadowartości0,17.Wydajesięjednak,żeniejesttowzrost
wystarczający.
