Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.11.RYBOSOMY
RybosomysązbudowanezrybosomalnegoRNA(rRNA)ibiałek.Składająsięzdwóchpodjedno-
stek:większejostałejsedymentacji60Simniejszejostałejsedymentacji40S.Obiepodjednostki
połączonezniciąmRNAtworzątzw.polirybosomy.Wkomórcewystępująjakowolneorganelle
lubsązwiązanestrukturalniezsiateczkąśródplazmatycznąszorstką.Biorąudziałwsynteziebiałek
wykorzystywanychnapotrzebykomórki.Białkoweskładowebłonkomórkowych,białkaprzezna-
czonedowydzielania,atakżeenzymylizosomalnesąprodukowanewrybosomachzwiązanych
zsiateczkąśródplazmatycznąszorstką.
1.12.LIZOSOMY
Lizosomysąorganellamikomórkowymi,wewnątrzktórychzachodząprocesyrozkładuzwiązków
wielkocząsteczkowych.BiorąwnichudziałenzymyhydrolitycznedziałającewkwaśnympH.Są
otoczonepojedyncząnieprzepuszczalnądlaenzymówbłonąbiałkowo-lipidową.Powstająprzez
połączeniesiępęcherzykówhydrolazowych,zwanychlizosomamipierwotnymiiwytwarzanymi
waparacieGolgiego,zpęcherzykamizawierającymimateriałprzeznaczonydorozkładuenzyma-
tycznego.Popołączeniusięztymipęcherzykamipowstająlizosomywtórne.Enzymylizosomalne
sąsyntetyzowanewsiateczceśródplazmatycznejziarnistejidalejtransportowanedoaparatu
Golgiego.Wewnątrzaparatunastępujeichglikozylowanie,segregowanieizagęszczanie.Odłą-
czoneodaparatuGolgiegotworząlizosomypierwotne.Wlizosomachznajdujesięok.40enzymów
katalizującychrozpadwiększościzbędnychdlakomórkisubstancji.Lizosomybiorątakżeudział
wprzebudowieorganellikomórkowych,procesachzapalnychorazregulacjiwydzielanianiektórych
hormonów.
Uwarunkowanygenetycznieenzymatycznyniedobórjednegozenzymówlizosomalnychmoże
prowadzićdopowstaniachoróbspichrzeniowych.
1.13.PEROKSYSOMY
Peroksysomy,zwanerównieżmikrociałkami(wielkość:0,15–0,25um),sąorganellamiotoczonymi
pojedyncząbłoną.Zawierająok.50enzymówoksydacyjnych.Wprzeciwieństwiedolizosomów
niełącząsięzżadnymipęcherzykami.Powstająprzezpodział,aichenzymysąprodukowane
wcytoplazmie.
Dopodstawowychfunkcjiperoksysomównależyneutralizacjanadtlenkuwodoruietanolu.Biorą
równieżudziałwutlenianiudługołańcuchowychkwasówtłuszczowych,synteziecholesterolu,
kwasówżółciowych,acetylokoenzymuA.
6
1.FIZJOLOGIAKOMÓRKI