Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.HOMEOSTAZAKOMÓRKOWA
Procesyhomeostatycznezachodząnieprzerwanietakżenapoziomiekomórkowym,awichmecha-
nizmdziałaniajestzaangażowanychwielereceptorówicząsteczekbiologicznychbiorącychudział
wsygnalizacjimiędzykomórkowej.Nieodłącznyelementprocesówutrzymującychhomeostazę
stanowitransportsubstancjiprzezbłonykomórkowe,comożewymagaćudziałuspecyfcznych
przenośników,wyzwalaniaenergiilubprzynajmniejgradientustężeń.
2.2.1.
SYGNALIZACJAMIĘDZYKOMÓRKOWA
Wszystkiereceptorybłonowewystępująceworganizmieczłowiekamożnazakwalifkowaćdo
następującychdwóchgrup:
•
receptoryjonotropowe–przekazywaniesygnałuwiążesięznapływemokreślonychjonów
downętrzakomórki(np.receptorynikotynowe),
•
receptorymetabotropowe–wprzekazywaniusygnałuuczestniczykaskadareakcjizwiąza-
nychzbiałkiemGlubkinazamityrozynowymi(np.receptoryadrenergicznelubinsulinowe).
Ponadtoistniejąreceptorywewnątrzkomórkowe,któresąpobudzaneprzezlipoflnesubstancje
mogąceprzenikaćprzezbłonękomórkowąiwywierająbezpośredniwpływnaekspresjęgenów
pozwiązaniuwkomplekszligandem,np.receptorydlaglukokortykosteroidów.
Obokreceptorówkluczowąfunkcjęwsygnalizacjikomórkowejpełniąkanałyjonowe.Sątostruk-
turybiałkowe,którepoaktywacjiokreślonymbodźcemzmieniająswojąkonfguracjęprzestrzenną
iumożliwiająprzepływjonówmiędzykomórkąajejotoczeniem.
Wyróżniasięnastępującekanałyjonowe:
•
bramkowanenapięciem–przepływjonównastępujepostymulacjipotencjałemelektrycz-
nym,
•
bramkowaneligandem–przepływjonównastępujepostymulacjidanąsubstancjąche-
miczną,
•
bramkowanesiłąmechaniczną–przepływjonównastępujepostymulacjiczynnikiem
mechanicznym.
Jakospecyfcznytypkanałównależyrównieżzaklasyfkowaćakwaporyny,którepowbudowaniu
wbłonękomórkowąumożliwiająstałyprzepływwody,m.in.dokomórekceweknerkowych.
Wartozwrócićuwagę,żepodwzględemmechanizmudziałaniaopisanepowyżejreceptory
jonotropowesąjednocześniekanałamijonowymibramkowanymiligandem.
Istotnymogniwemsygnalizacjimiędzykomórkowejsątakżebezpośredniewzajemneoddzia-
ływaniakomórekzapomocąbiałekpowierzchniowychlubkoneksonówtworzącychpołączenia
szczelinowe.
2.2.2.
TRANSPORTSUBSTANCJIPRZEZBŁONYKOMÓRKOWE
Transportprzezbłonybiologiczne,będącewujęciubiofzycznymbłonamipółprzepuszczal-
nymi,możeodbywaćsięzarównobiernie,zgodniezgradientemstężeńlubgradientemelek-
trochemicznym,jakiaktywnie,cozwiązanejestzwydatkowaniemenergiizmagazynowanej
wwysokoenergetycznychwiązaniachadenozynotrifosforanu(ATP).
2.2.HOMEOSTAZAKOMÓRKOWA
11
