Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ
Homeostaza
2
OskarWojciechWiśniewski
Myślosposobiefunkcjonowaniaorganizmówżywychzajmowałaumysłybadaczyjużodstuleci.
JednakdopierowdrugiejpołowieXIXw.ClaudeBernardprzedstawiłteorię,którastałasiępod-
stawącałejdzisiejszejfzjologii.Francuskibadaczjakopierwszystwierdził,że„stałośćśrodowiska
wewnętrznegoustrojujestwarunkiemżycia”,coniecałe100latpóźniejwykorzystałWalterCannon,
formułującpojęciehomeostazy(gr.
homoíos
–podobny,równy;
stásis
–trwanie).
Homeostazatostandynamicznejrównowagiśrodowiskawewnętrznegoorganizmu
kontrolowanyprzeznieustannieaktywneprocesyhomeostatyczne.Procesytesąsko-
ordynowanymireakcjamifzjologicznymi,któreprzeciwstawiająsięzaburzeniomhomeostazy
powodowanymprzezczynnikiśrodowiskazewnętrznego.Prawidłowefunkcjonowaniehomeo-
stazyjestwarunkiemniezbędnymdoutrzymaniazdrowia.Tymsamymwszelkiestanychorobowe
należydefniowaćjakojejzaburzenia.
Stabilnośćśrodowiskawewnętrznegoorganizmuwyrażasięprzedewszystkimwutrzymaniu:
•
izotonii–stałegostężeniasubstancjiosmotycznieczynnychwprzedziałachpłynowych;
•
izowolemii–stałejobjętościprzedziałówpłynowych;
•
izojonii–stałegostężeniaposzczególnychjonówwprzedziałachpłynowych;
•
izohydrii–stałegostężeniajonówwodorowych,atymsamympH,wprzedziałach
płynowych;
•
izotermii–stałejtemperaturyorganizmu.
Wutrzymaniehomeostazysązaangażowanewszystkieukładynarządów,choćniektórzyuczeni
wyłączająztejgrupyukładrozrodczy.Wartojednakpodkreślić,żegonadynietylkopełniąfunkcje
reprodukcyjne,lecztakże–jakogruczołydokrewne–modulującałokształtustroju.
2.1.PROCESYHOMEOSTATYCZNE
Każdezaburzeniehomeostazyjestodbieraneprzezukładspecyfcznychreceptorów,któreprze-
kazująinformacjędrogąwstępującą(aferentną)doodpowiednichośrodkówkontrolnych.Tam
następujeinterpretacjainformacjiozmienionychwartościachparametrówśrodowiskawewnętrz-
negoijestinicjowanareakcjaadekwatnadostymulującegobodźca.Wmomencie,gdyinformacja
zwrotnazośrodkakontrolnegodotrzedrogązstępującą(eferentną)donarządówwykonawczych
2.1.PROCESYHOMEOSTATYCZNE
9
