Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZôĆæll(lZ,OLOGlAOGÓLNA
jedynieprzyudzialewyspecjalizowanych
białektransportowych.Dotyczygłównie
cukrów,aminokwasóworazmetaboli-
tówkomórkowych.Równieżodbywasię
bezudziałuenergii(transportbierny),
zgodniezgradientemstężeńdanejsub-
stancji.Wzwiązkuzkoniecznościąza-
angażowaniabiałeknośnikowych,mó-
wimyotransporcieułatwionym,inaczej
dyfuzjiwspomaganej.Wśródnośników
wyróżniasię:
–uniportery-transportującetylko
jednąsubstancję;
–kotransportery-przenoszącedwie
lubwięcejsubstancji;dzielimyjena:
ͻsymportery-przenoszącesubstan-
cjewtymsamymkierunku;
ͻantyportery,wymienniki-prze-
noszącesubstancjewprzeciwnych
kierunkach.
Błonakomórkowajestrównieżnie-
przepuszczalnadlajonów,dotransportu
którychwymaganajestobecnośćinnych
integralnychbiałekbłonowych-kana-
łówjonowych.Kanałyjonowetocy-
lindrycznebiałkaprzechodząceprzez
błonękomórkową.Ichdomenyhydrofo-
boweskierowanesąnazewnątrz,wstro-
nędwuwarstwylipidowej,aczęścihydro-
filne,zwracającsiękusobie,ograniczają
położonykoncentryczniehydrofilnypor.
Kanałyjonowemajązdolnośćdokontro-
lowanegoprzepuszczaniajonówprzez
błonybiologicznezgodniezgradientem
ichstężeń.Kanaływykazująselektyw-
nośćjonową,cooznaczażesąspecy-
ficznedlajednego,określonegorodzaju
jonu.Wwarunkachspoczynkowychnaj-
częściejnieprzepuszczająjonów.Otwar-
ciekanałówjestmożliwejedyniepoza-
działaniuodpowiedniegobodźca.Jest
totzw.zjawiskobramkowaniakanałów
jonowych.
Wyróżniamykanałyjonowe:
–bramkowanenapięciem-otwierane
wodpowiedzinazmianępotencjału
błonowego;
–bramkowaneligandem–otwierane
wobecnościodpowiedniejcząsteczki
(ligandu);
–bramkowanestresem-otwieranepo
zadziałaniurozciągającegoczynnika
mechanicznego.
1l12l2lTransportaktywny
Otransporcieaktywnymmówimywte-
dy,gdyodbywasięonwbrewgradiento-
wistężeńdanejsubstancji.Ponadto,aby
mógłzachodzić,wymaganejestdostar-
czanieenergii.Transportaktywnydzieli-
mynapierwotnyiwtórny.Wtransporcie
aktywnympierwotnymenergianiezbęd-
nadoprzeniesieniacząsteczekpochodzi
bezpośredniozhydrolizyATP.Wtrans-
porcieaktywnymwtórnymenergiata
uzyskiwanajestzrozładowaniautwo-
rzonegouprzedniogradientujonowego.
Wtransporcieaktywnymuczestniczą
białkabłonoweokreślanejakopompy.
Funkcjonująonepodobniedonośników,
ztymżeposiadajądodatkowedomeny
odpowiadającezahydrolizęATP
.
Szczególnąrolęwwieluprocesach
zachodzącychwludzkimorganizmie
pełnipompasodowo-potasowa.Wy-
14
