Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naposzczególneukładyorganizmu
Wpływprocesustarzeniasię
KatarzynaWieczorowska-Tobis
1
Starzeniesięrozumiećnależyjakostopniowepogorszeniefunkcjinarządówiukła-
dówwywołaneupływemczasu,coprowadzidozmniejszeniamożliwościadapta-
cyjnychwsytuacjachstresowych.Oznaczato,żewrazwwiekiemwprzypadku
zadziałaniaczynnikapotencjalniechorobotwórczegocoraztrudniejjestutrzymać
homeostazę,czylicorazłatwiejdochodzidoprocesuchorobowego.Tozawężenie
homeostazytypowedlawiekupodeszłegonosinazwęhomeostenozy.Podkreślić
jednaktrzeba,żewedługwspółczesnychkoncepcjistarzeniasięsamtenprocesnie
powodujezmiantakdużych,abywystarczyłyonedopowstaniaprocesówchorobo-
wych.Niebudzijednakwątpliwości,żeutrudnienieadaptacjisprzyjawystępowaniu
patologii,takwięcstarzeniesięzwiększatendencjęwystępowaniadlawieluchorób.
Moment,wktórymrozpoczynasiępogorszeniefunkcjinarządów,jestindywidu-
alniezmienny,podobniejaktempoichprzebiegu.Uważasięjednak,żenajczęściej
procestenrozpoczynasiępomiędzy30.i40.rokiemżycia.Postępujeonbardzo
wolno,alejednakciąglewtempieokoło0,75-1,0%rocznie.Jednymzpodstawowych
determinantówjegotempajestaktywnośćfizyczna.
Scharakteryzowanypowyżejprocesstarzeniasięuznawanyjestzanormalny(tzw.
starzeniesięzwyczajne)-zachodziukażdejosoby,wwarunkachzdrowia,czylibez
udziałuchoróbprzewlekłych.Starzeniesięwobecnościchoróbtotzw.starzeniesię
patologiczne.Jestonozawszeszybszeodzwyczajnego(normalnego).Choćdefinicje
dwóchprzedstawionychpowyżejprocesówstarzeniasięwsposóbznaczącysięróż-
nią,tojednakwrzeczywistościczęstotrudnojestpostawićjednoznacznągranicę
pomiędzynimi,ajesttokonieczne,abywszystkieprocesychoroboweleczyć.
Jednymzparametrów,któregozmianyobserwujesięwprocesiestarzeniasię
najwcześniej,jestVO
2max(maksymalnazdolnośćutylizacjitlenu).Uważasię,żeza-
czynasięonobniżaćjużpo25.rokużycia.Charakteryzujeonwydolnośćfizyczną
izależyjednocześnieodkilkuparametrówopisującychzmianywróżnychtkankach/
/narządach.Sątom.in.sprawnośćprzepompowywaniakrwiprzezserce,prawidłowa
wymianagazowawpłucach,prawidłowytransporttlenudotkanek(wtymstęże-
niehemoglobiny)czymasaistankomórekmięśniszkieletowych(wtymsprawność
układówutylizującychtlen-mitochondriów).
Wrazzwiekiemdochodzidozwolnieniatempaprzemianymaterii,cowskoja-
rzeniuzezmniejszeniemaktywnościruchowejjestprzyczynązmniejszonegozapo-
trzebowaniaenergetycznegowstarości.Wolniejszetempoprzemianzwiązanejest
zmniejsząutylizacjąhormonówtarczycy,acozatymidzie-zmniejszonąichsyn-
teząiuwalnianiemzgruczołu(stężeniawsurowicypozostająbezzmian).Takwięc
brakdostosowaniadietypowodujestopniowyprzyrostwagi.Jednocześniezmienia
