Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
podstawowychswoichfunkcji–rekonstrukcyjnej,adaptacyjnejieman-
cypacyjnej
3
.Z.Kwiecińskistwierdza:
Wszystkietefunkcjeszkoławypeł-
niaźle.Rekonstruujekulturęwsposóbniepełny,selektywny,ogranicza
dostępdoniejwiększościswychabsolwentów(…).Ci,wobecktórych
szkołazdajesięnależyciespełniaćtęfunkcję,zawdzięczajątoniejej,lecz
swemuotoczeniuisobiesamym,akształcenieszkolneprzyczyniasiędo
powstawaniawnichpodejrzliwościcodorzetelnościiuczciwościzawo-
dowejimoralnejtejinstytucjipaństwowej.Równieżadaptacjaludzido
zastanychstrukturiichuzasadnieńjestniepełnaiszkodliwa.Uczestnicy
procesuedukacyjnegonieakceptująsztucznegoświata,którygrany,
udawanyjestwszkole,buntujesięwobecoferowanychimizastanych
podziałówczynnościspołecznychistatusów.Zdrugiejjednakstronynie
oznaczatobynajmniej,żenabywająwszkolekompetencjeemancypacji,
przekraczaniagranic,zmienianiazastanegoświata,przekształcaniago
winny,lepszy
4
.
Potrzecie:
szkołajestinstytucją,którejcechęcharakterystyczną
stanowiobawaprzedprzyszłością.Jestonaefektemnieprzewidywalno-
ścirozwojuspołecznego,kulturowego,gospodarczego,technologicznego
itd.Totakżeefektograniczonegozaufaniadowszelkiegorodzajupro-
gnozrozwojowych,którewielokroćmijałysięzrealnąrzeczywistością.
Zatemlękprzednieznanąprzyszłościączyniszkołęinstytucjąkonser-
watywną,oczekującąnazmianydokonującesięwbliższymlubdalszym
jejotoczeniu,aniejestinstytucjązmianytewywołującą.
Bezwzględunaprzyjmowanąperspektywęocenyfunkcjonowania
szkołyznamiennejestto,żeowakrytyka,wcześniejczypóźniej,ale
zawszebyłaczynnikiemdokonującychsięwniejzmian
5
.Polskisystem
3Funkcjarekonstrukcyjnaszkołypoleganaodtwarzaniukulturyuniwersalnej
inarodowej,naprzekazywaniujejwychowankomoraznaodtwarzaniustruktury
społecznej.Funkcjaadaptacyjnapoleganawprowadzaniuwychowankówwrole
społeczneizawodoweoraznatakiejprezentacjiobrazuświata,bywychowankowie
uznaliistniejącyporządekzadobrylubkoniecznyiniezmienny.Funkcjaemancypa-
cyjnazkoleipoleganaprzygotowaniuludzidoustawicznejpracynadsobą,prowa-
dzącejdoprzekraczaniaograniczeń,uczestnictwawzmienianiuotaczającejrzeczywi-
stości.Zob.ibidem,s.21–33.
4Ibidem,s.21–23.
5Zob.np.:Ł.Kurdybacha,Historiawychowania,Warszawa1965;W.Okoń
(red.),Szkołyeksperymentalnewświecie1900–1960,Warszawa1964;Z.Kwieciński,
B.Śliwerski(red.),Pedagogika.Podręcznikakademicki,Warszawa2004;T.Hej-
nicka-Bezwińska,Pedagogikaogólna,Warszawa2008.
