Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych

Andrzej Ciechanowicz, Franciszek Kokot

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-200-3085-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

304

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych. Red. Ciechanowicz, Andrzej; Kokot, Franciszek . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008, 304 s. ISBN 978-83-200-3085-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Ciechanowicz, A.

A2 Kokot, F.

T1 Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2008

SN 978-83-200-3085-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 117557, author = "", editor = "Ciechanowicz, Andrzej and Kokot, Franciszek", title = "Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2008", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-3085-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Ciechanowicz, Andrzej

ED - Kokot, Franciszek

TI - Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2008

SN - 978-83-200-3085-3

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Ciechanowicz, Andrzej; Kokot, Franciszek. Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008 [dostęp: 07 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/genetyka-molekularna-w-chorobach-wewnetrznych-andrzej-ciechanowicz-117557.

hormony, genetyka, genetyka molekularna, nowotwory, farmokogenetyka

Jest to pionierskie, przekrojowe przedstawienie najnowszych osiągnięć i perspektyw genetyki molekularnej. W części ogólnej omówiono podstawy genetyki molekularnej człowieka, genetyczno-molekularne podstawy rozwoju nowotworów, mechanizmy interakcji...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-3085-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

304

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Autorzy3
100-lecie TIP6
60 lat PZWL8
Przedmowa10
I. CZĘŚĆ OGÓLNA18
1. Podstawy genetyki molekularnej – Dariusz Moczulski20
1.1. Podstawowe pojęcia z zakresu genetyki molekularnej20
1.2. Podstawy wiedzy o genomie człowieka21
1.3. Strategie i metody badań w genetyce molekularnej22
1.4. Podstawowe metody biologii molekularnej stosowane w badaniach genetycznych23
1.4.1. Metody wykrywania nieznanych mutacji24
1.4.2. Metody identyfikacji znanych mutacji24
1.4.3. Ocena ekspresji genów24
2. Era medycyny molekularnej – Jerzy Ostrowski26
2.1. Wstęp26
2.2. Zależności genotypowo-fenotypowe28
2.3. Era medycyny molekularnej – złożony proces rozwoju o niepewnej przyszłości?29
Piśmiennictwo33
3. Genetycznomolekularne podstawy rozwoju nowotworu – Jerzy Ostrowski34
3.1. Wstęp34
3.2. Mikroewolucja raka34
3.3. Genetycznomolekularne podstawy rozwoju raka jelita grubego37
3.4. Genetycznomolekularne podstawy rozwoju raka żołądka41
3.5. Dziedziczne zespoły predysponujące do rozwoju raków jelita grubego i żołądka42
3.6. Molekularne markery oraz sygnatury ekspresyjne raka żołądka i jelita grubego44
3.7. Zakończenie45
Piśmiennictwo47
4. Hormony i ich receptory – Barbara Jarząb48
4.1. Receptory błonowe50
4.2. Receptory jądrowe54
Piśmiennictwo56
4.3. Porównanie efektów biologicznych wywoływanych przez receptory błonowe i jądrowe56
5. Farmakogenetyka i farmakogenomika chorób wewnętrznych – Marek Droździk58
5.1. Wstęp58
5.2. Polimorfizm genetyczny enzymów metabolizujących leki59
5.2.1. CYP2C959
5.2.2. CYP2C1960
5.2.3. CYP2D661
5.2.4. Cytochrom P450 3A62
5.2.5. Dehydrogenaza dihydropirymidynowa62
5.2.6. UGT1A163
5.2.7. Metylotransferaza tiopuryny63
5.2.8. N-Acetylotransferaza 264
5.3. Polimorfizm genetyczny transporterów leków65
5.2.9. S-Transferazy glutationu65
5.3.1. Glikoproteina P (gp-170)65
5.4. Polimorfizm enzymów i białek biorących udział w mechanizmie działania leków66
5.3.2. Transporter zredukowanych folianów (RFC-1)66
5.3.3. Inne transportery66
5.4.1. Reduktaza metylenotetrahydrofolianowa66
5.4.2. Syntaza tymidylanowa67
5.4.3. Receptor β₁-adrenergiczny67
5.5. Polimorfizmy enzymów i białek biorących udział w mechanizmie działania leków mogące mieć znaczenie kliniczne68
5.4.4. Receptor β₂-adrenergiczny68
Piśmiennictwo69
6. Molekularne podstawy hematopoezy70
6.1. Fizjologia krwiotwórczych komórek macierzystych – Bogusław Machaliński70
6.2. Wykorzystanie kliniczne krwiotwórczych komórek macierzystych – Bogusław Machaliński73
6.3. Rola rozpuszczalnych czynników białkowych i ich receptorów w procesie krwiotworzenia – Bogusław Machaliński78
6.4. Chemokiny i ich receptory – Bogusław Machaliński80
6.5. Rola wybranych szlaków indukcji sygnałów komórkowych w regulacji hematopoezy – Magdalena Baśkiewicz-Masiuk83
Piśmiennictwo87
7. Stan obecny i perspektywy terapii genowej chorób układu sercowo-naczyniowego – Marcin Gruchała90
7.1. Terapia genowa wybranych chorób układu sercowo-naczyniowego90
7.1.1. Podstawowe założenia terapii genowej90
7.2. Wektory stosowane w transferze genów w układzie sercowo-naczyniowym91
7.3. Narzędzia transferu wektorów w układzie sercowo-naczyniowym92
7.4. Potencjalne zastosowania terapii genowej w leczeniu schorzeń układu sercowo-naczyniowego92
7.5. Próby kliniczne95
7.6. Bezpieczeństwo i aspekty etyczne terapii genowej95
7.7. Podsumowanie97
Piśmiennictwo98
II CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA100
8. Genetyka molekularna chorób serca i naczyń – Marcin Gruchała, Andrzej Rynkiewicz, Zbigniew Gaciong102
8.1. Jednogenowe schorzenia układu sercowo-naczyniowego102
8.1.1. Kardiomiopatia przerostowa102
8.1.2. Kardiomiopatia rozstrzeniowa103
8.1.3. Zaburzenia rytmu serca104
8.2. Wieloczynnikowe schorzenia układu sercowo-naczyniowego106
8.2.1. Układ renina–angiotensyna–aldosteron107
8.2.2. Płytki krwi111
8.2.3. Przedsionkowy peptyd natriuretyczny111
8.2.4. Warianty polimorficzne receptorów β-adrenergicznych112
8.2.5. Przydatność badań molekularnych w chorobach układu sercowo-naczyniowego uwarunkowanych wieloczynnikowo114
Piśmiennictwo115
9. Nefrologia molekularna118
9.1. Wybrane nefropatie jednogenowe118
9.1.1. Jednogenowe postacie nadciśnienia tętniczego – Andrzej Ciechanowicz, Stanisław Czekalski118
Piśmiennictwo121
9.1.2. Jednogenowe choroby kłębuszków nerkowych – Andrzej Ciechanowicz, Andrzej Brodkiewicz, Stanisław Czekalski121
Piśmiennictwo126
9.1.3. Wielotorbielowatość nerek – Agnieszka Bińczak-Kuleta126
Piśmiennictwo131
9.1.4. Podsumowanie131
9.2. Uwarunkowania genetyczne powikłań sercowo-naczyniowych u chorych z przewlekłą chorobą nerek – Stanisław Czekalski, Andrzej Ciechanowicz132
Piśmiennictwo135
10. Endokrynologia molekularna136
10.1. Molekularne podłoże dziedzicznych chorób układu wydzielania wewnętrznego – Barbara Jarząb, Beata Jurecka-Lubieniecka136
10.1.1. Genetyczne mechanizmy niedoczynności gruczołu wydzielania wewnętrznego136
10.1.2. Genetyczne mechanizmy nadczynności gruczołu wydzielania wewnętrznego143
10.1.3. Gruczolaki i raki gruczołów wydzielania wewnętrznego145
Piśmiennictwo146
10.2. Genetyka molekularna chorób podwzgórza i przysadki – Kornelia Hasse-Lazar, Barbara Jarząb146
10.2.1. Molekularne podstawy syntezy i działania hormonów przysadki146
10.2.2. Molekularne podłoże niedoczynności podwzgórza i przysadki147
10.2.3. Nadczynność i guzy przysadki150
Piśmiennictwo151
10.3. Tyreologia molekularna – Barbara Jarząb, Katarzyna Łącka151
10.3.1. Molekularne podstawy wytwarzania i działania hormonów tarczycy151
10.3.2. Wrodzona niedoczynność tarczycy153
10.3.3. Wrodzone defekty białek wiążących hormony tarczycy157
10.3.4. Zespoły oporności na hormony tarczycy158
10.3.5. Genetyczne podłoże autoimmunologicznych chorób tarczycy159
10.3.6. Mechanizmy molekularne rozwoju raka tarczycy159
Piśmiennictwo160
10.4. Genetyka molekularna chorób związanych z wydzielaniem steroidów nadnerczowych i płciowych – Barbara Jarząb162
10.4.1. Synteza hormonów steroidowych162
10.4.2. Molekularny mechanizm działania hormonów steroidowych162
10.4.3. Choroby dziedziczne prowadzące do niedoczynności kory nadnerczy164
10.4.4. Choroby dziedziczne prowadzące do nadczynności kory nadnerczy165
10.4.5. Wrodzony przerost kory nadnerczy wynikający z błędów steroidogenezy167
10.4.6. Wrodzone zespoły nadmiaru mineralokortykosteroidów169
10.4.7. Inne niedobory enzymów steroidogenezy: niedobór 3β-dehydrogenazy, 17α-hydroksylazy i in169
Piśmiennictwo170
10.4.8. Wrodzona oporność na steroidy nadnerczowe170
10.5. Genetyka molekularna guzów chromochłonnych – Barbara Jarząb, Kornelia Hasse-Lazar171
10.5.1. Zespó ł dziedzicznych przyzwojaków i guzów chromochłonnych (PGL)171
Piśmiennictwo172
10.6. Dziedziczne zespoły wielogruczołowe i dziedziczne zespoły nowotworowe z objawami ze strony gruczołów wydzielania wewnętrznego – Barbara Jarząb, Sylwia Szpak-Ulczok172
10.5.2. Nerwiakowłókniakowatość typu 1172
10.6.1. Zespó ł gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 1173
10.6.2. Zespó ł gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 2173
10.6.3. Choroba von Hippela–Lindaua175
10.6.4. Inne zespoły dziedziczne, w przebiegu których dochodzi do tworzenia się guzów gruczołów wydzielania wewnętrznego i(lub) ich nadczynności175
Piśmiennictwo176
10.7. Biologia molekularna zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej – Franciszek Kokot, Edward Franek176
10.7.1. Parathormon (PTH) i peptyd PTH-podobny (PTHrP) oraz receptory tych hormonów176
10.7.2. Zaburzenia gospodarki wapniowej spowodowane nadprodukcją PTH, zmienioną jego strukturą lub zmienioną strukturą i czynnością receptora PTH-1-R178
10.7.3. Zaburzenia gospodarki wapniowej spowodowane nieprawidłową czynnością receptora wapniowego179
10.7.4. Receptor witaminy D179
10.7.5. Zaburzenia układu RANK/RANKL/OPG181
10.7.6. Fetuina A182
10.7.7. Zaburzenia gospodarki fosforanowej – działanie fosfatonin182
10.7.10. Fosfoglikoproteina pozakomórkowa macierzy (MEPE)183
10.7.8. Fosfatoniny183
10.7.9. Białko FRP4 (frizzled-related protein)183
10.7.11. Stany chorobowe związane z nadczynnością fosfatonin184
10.7.12. Rola białka Klotho w gospodarce wapniowo-fosforanowej185
Piśmiennictwo186
10.8. Podstawy molekularne funkcjonowania układu rozrodczego – Lucjusz Jakubowski186
10.8.1. Podstawy embriogenezy układu moczowo-płciowego187
10.8.2. Znaczenie chromosomów płciowych w procesie determinacji gonady191
10.8.3. Znaczenie aberracji chromosomów płciowych dla funkcjonowania układu płciowego194
10.8.4. Zaburzenia rozwoju narządów płciowych194
10.8.5. Hipogonadyzm hipogonadotropowy196
Piśmiennictwo198
10.8.6. Podsumowanie198
10.9. Genetyka molekularna cukrzycy – Władysław Grzeszczak199
10.9.1. Genetyka cukrzycy typu 1199
10.9.2. Genetyka cukrzycy typu 2200
Piśmiennictwo204
10.10. Genetyka molekularna zaburzeń przemiany lipidów – Dariusz Moczulski204
10.10.1. Proste jednogenowe zaburzenia lipidowe205
Piśmiennictwo208
10.10.2. Częste złożone zaburzenia lipidowe208
11. Genetyka molekularna chorób układu pokarmowego – Jerzy Ostrowski210
11.1. Wybrane choroby jednogenowe układu pokarmowego210
11.1.1. Mukowiscydoza210
11.1.2. Porfirie wątrobowe211
11.1.3. Hemochromatoza wrodzona212
11.2. Wybrane choroby złożone (wieloczynnikowe) układu pokarmowego213
11.1.4. Choroba Wilsona213
11.1.5. Niedobór α1-antytrypsyny213
11.2.1. Przewlekłe nieswoiste choroby zapalne jelit213
11.2.2. Celiakia215
11.2.3. Predyspozycje genetyczne do chorób trzustki216
11.2.4. Genetyka molekularna wybranych złożonych chorób wątroby i dróg żółciowych217
11.3. Czy istnieją predyspozycje genetyczne do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego?219
Piśmiennictwo220
12. Hematologia molekularna222
12.1. Zaburzenia szlaku erytropoezy222
12.1.1. Talasemie – Magdalena Baśkiewicz-Masiuk222
12.1.2. Cytoszkielet – przyczyny nieprawidłowości występujących w strukturze i w czynności – Bogusław Machaliński223
12.2. Mechanizmy leukemogenezy – Bogusław Machaliński225
12.2.1. Rola hematopoetycznych czynników wzrostu225
12.2.2. Defekty w obrębie białek receptorowych226
12.2.3. Defekty genów regulujących cykl komórkowy227
Piśmiennictwo229
13. Genetyka molekularna zaburzeń hemostazy – Cezary Watała230
13.1. Biochemia układu hemostazy230
13.2. Naruszenie równowagi hemostatycznej – hemofilia lub trombofilia231
13.3. Znaczenie układu hemostazy i czynników związanych z hemostaząw kształtowaniu ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej232
13.3.1. Hemostatyczne genetyczne czynniki ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej232
13.4. Współwystępowanie genetycznych czynników ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej235
13.4.1. Protrombina – znaczenie polimorfizmu G20210A genu protrombiny jako czynnika ryzyka w chorobie zakrzepowo-zatorowej235
13.4.2. Fibrynogen – polimorfizmy promotora genu łańcucha β fibrynogenu237
13.4.3. Czynnik VII238
13.5. Mechanizmy regulacyjne układu hemostazy239
13.4.4. Czynnik VIII i czynnik von Willebranda239
13.4.5. Czynnik XIII239
13.6. Składniki układu fibrynolitycznego243
13.6.1. Homocysteina245
13.6.2. Trombomodulina246
13.7. Polimorfizmy związane z zespołem antyfosfolipidowym247
13.8. Polimorfizmy glikoprotein płytkowych247
Piśmiennictwo252
13.9. Polimorfizmy genów układu hemostazy a terapia hormonalna252
Podziękowanie254
14. Genetyka molekularna chorób alergicznych – Marek L. Kowalski, Maciej Chałubiński, Marcin Kurowski256
14.1. Wprowadzenie – definicja alergii; mechanizmy256
14.2. Dziedziczność alergii257
14.3. Genetyka głównych mechanizmów alergii257
14.3.1. IgE258
14.3.2. Komórki tuczne i mediatory258
14.3.3. Eozynofile259
14.3.4. Limfocyty T – cytokiny i receptory259
14.4. Ekspresja genów w tkankach260
14.5. Geny a podatność261
14.5.1. Geny a środowisko261
14.6. Genetyka fenotypów alergii atopowej262
14.7. Farmakogenetyka alergii263
14.7.1. Odpowiedź na leki β₂-sympatykomimetyczne263
14.7.2. Odpowiedź na leki antyleukotrienowe264
14.7.3. Odpowiedź na glikokortykosteroidy265
14.8. Biologia molekularna alergenów266
14.8.1. Alergeny rekombinowane, alergoidy, peptydy266
14.8.2. Szczepionki genetyczne267
Piśmiennictwo268
15. Wybrane zagadnienia z genetyki chorób tkanki łącznej – Marek Brzosko270
15.1. Rodzinne występowanie chorób tkanki łącznej270
15.1.1. Toczeń rumieniowaty układowy270
15.1.2. Twardzina układowa270
15.2. Reumatoidalne zapalenie stawów271
15.2.1. Polimorfizm genetyczny a predyspozycja do reumatoidalnego zapalenia stawów271
15.3. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa273
15.2.2. Polimorfizm genetyczny a przebieg kliniczny reumatoidalnego zapalenia stawów273
15.2.3. Polimorfizm genetyczny a autoprzeciwciała u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów273
15.4. Polimorfizm genetyczny a predyspozycja do tocznia rumieniowatego układowego, twardziny układowej, zapalenia wielomięśniowego i skórno-mięśniowego275
15.5. Polimorfizm genetyczny a zmiany narządowe u chorych na twardzinę układową, zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe278
15.6. Polimorfizm genetyczny a autoprzeciwciała u chorych na toczeń rumieniowaty układowy, twardzinę układową, zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe279
Piśmiennictwo281
Słownik pojęć z zakresu genetyki molekularnej – Dariusz Moczulski284
Skorowidz288

Podstawygenetykimolekularnej

gdyniewiadomo,gdziewgenomieczłowieka

Gdyniewiadomo,gdziewgenomieczłowieka

znajdujesięmutacjaodpowiedzialnazachorobę.

znajdujesięmutacjaodpowiedzialnazachorobę,

Tymzagadnieniemzajmująsięzregułybadania

należyprzeprowadzićżmudnebadanianaukowe.

naukowe,któreczęstopochłaniająbardzodużo

Polegająonewpierwszejkolejnościnaznalezieniu

czasu,pracyipieniędzynaposzukiwaniewcałym

fragmentuchromosomu,którydziedziczysięrazem

genomiemutacjiodpowiedzialnejzachorobę.Dru-

zchorobą,anastępnienaposzukiwaniuwtym

gimetapembadańwgenetycemolekularnejjest

regioniegenuzmutacjąodpowiedzialnązawy-

poszukiwaniemutacjiDNAodpowiedzialnejzacho-

stępowanietejchoroby.Tęstrategięnazywasię

robę,dlaktórejjużwcześniejopisanomutacje

powszechnieklonowaniempozycyjnymizostała

będącejejprzyczyną.Diagnostykagenetycznapole-

onaużytadowiększościwytłumaczonychdotejpory

gawtedynaznalezieniuubadanegochoregomutacji

choróbdziedziczonychwprostysposóbmendlow-

wopisanychwcześniejmiejscachwgenomieipo-

ski,czyliautosomalnierecesywny,autosomalnie

twierdzeniuwstępnegorozpoznaniaklinicznego.

dominującylubzwiązanyzchromosomemX.

Obserwujesięconajmniej3różnescenariusze.

Metodataniestetyniesprawdziłasię,jeślichodzi

Wpierwszymznichmutacjaodpowiedzialnaza

opoznaniepodłożagenetycznegochoróbkomplek-

chorobęmożeznajdowaćsięwjednymzkilku

sowych.Mimoprzeprowadzeniawielubadańuży-

genów.Zjawiskotonazywasięheterogennością

wającychstrategiiklonowaniapozycyjnegonieuda-

locus.Wceluznalezieniamutacjitrzebazbadać

łosięznaleźćmutacjiodpowiedzialnejzanp.wy-

kilkagenów.Badanietopolegazregułynasekwen-

stępowanieczęstychformnadciśnieniatętniczego

cjonowaniu,zbadaniu,zasadapozasadzie,kilku

lubcukrzycytypu2.Obecniewprowadzanetechniki

pozwalająnainnemetodyposzukiwaniapodłoża

genówuosobyzchorobą.Wdrugimscenariuszu

genetycznegochorób,zwłaszczatychkomplekso-

mutacjaodpowiedzialnazachorobęmożeznajdować

wych,przyktórychniesprawdzasięmetodaklono-

siętylkow1konkretnymgenie,leczwjego

waniapozycyjnego.Polegająonenabadaniujak

dowolnymmiejscu.Takąsytuacjęnazywasięhete-

największejliczbypolimorfizmówpojedynczego

rogennościąalleli.Abyznaleźćmutacjęodpowie-

nukleotyduSNPwgenomieczłowiekaiwyszukiwa-

dzialnązachorobę,należywtedysekwencjonować

niutychmającychzwiązekzwystąpieniemchoroby.

całybadanygen.Wtrzecimscenariuszuzachorobę

odpowiedzialnajesttylko1izawszetasamamutacja

ukażdegochoregonadanąchorobę.Zjawiskoto

104

nazwanoefektemzałożyciela.Wynikaonztego,że

danamutacjawystąpiławprzeszłościtylko1raz

PODSTAWOWEMETODY

ikażdychorynadanąchorobęodziedziczyłjąod

BIOLOGIIMOLEKULARNEJ

wspólnegoprzodka.Obecnośćtylko1mutacjiznacz-

nieułatwiagenetycznądiagnostykęmolekularną,

STOSOWANEWBADANIACH

czyniącjątaniąiprzeztoogólniedostępną.Jako

GENETYCZNYCH

przykładtakiejchorobyzefektemzałożyciela,czyli

zawszeztąsamąmutacją,możnawymienićpierwo-

Przełomemwmetodologiibadańgenetycznych

tnąhemochromatozę,którejprzyczynąjestzawsze

stałosięopracowaniePCR.Odpoczątkulat90.

mutacjaC282YwgenieHFE.

XXw.metodatajestpowszechniestosowana

Rycina1-1.Łańcuchowareakcjapolimerazy(PCR).

Brak wyników

Genetyka molekularna w chorobach wewnętrznych

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra