Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EUROPA–Informacjeogólne
oblewająEuropęwodyOceanuAtlantyckiego.Wyodrębniającymsięakwenemjest
tamstosunkowogłębokie(średnio2000m)MorzeNorweskie,sąsiadującenapół-
nocyizachodziezMorzemGrenlandzkimorazszelfoweMorzePółnocne(średnio
100m),któreprzezcieśninySkagerrak,KattegatorazCieśninyDuńskiełączysię
zepikontynentalnym,płytkim(średnio56m)MorzemBałtyckim.Dalejnazacho-
dzie,międzyWielkąBrytaniąaIrlandią,znajdujesięmiędzywyspowe(śródlądowe)
MorzeIrlandzkiepołączoneKanałemPółnocnymzOceanemAtlantyckim,ana
południuKanałemŚw.JerzegozotwartymMorzemCeltyckim.NapołudnieodPół-
wyspuBretońskiego,ażpoprzylądekMarroqui,Europęoblewająotwartewody
OceanuAtlantyckiego.Wyróżniasiętamgłęboka(do5023m)ZatokaBiskajska,
nazywanateżMorzemKantabryjskim,płytszajedynienawschodziewczęści
szelfowej.
OdpołudniaoblewaEuropęioddzielająodAfrykiiAzjimiędzykontynen-
talne,stosunkowowąskie,rozciągnięterównoleżnikowoigłębokie(do5121m)
MorzeŚródziemne.Półwyspyiwyspyrozdzielająjenakilkanaścieakwenów,
acieśninyłączązinnymimorzamiśródlądowymi.Wyodrębniającymisięakwenami
MorzaŚródziemnegosą:MorzeTyrreńskie(międzyPółwyspemApenińskim
aSardyniąiSycylią)iMorzeAdriatyckie(międzypółwyspamiApenińskimaBał-
kańskim),łączącesięnapołudniuzotwartymMorzemJońskim(międzyPółwys-
pemBałkańskim,PółwyspemApenińskimaSycylią).WCieśninieGibraltarskiej,
przezktórąMorzeŚródziemnełączysięzOceanemAtlantyckim,odległość
międzyEuropąaAfrykąwynosizaledwie14km.Szerszesącieśninyoddzielające
odAfrykieuropejskiewyspy:Sardynię,SycylięiKretę.Najwęższaznich–Cieśnina
Sycylijska,maniespełna150kmszerokości.Odpołudniowegowschodugranica
EuropybiegnieprzezMorzeEgejskie(wzdłużwybrzeżyiprzybrzeżnychwyspAzji
Mniejszej)orazmorza:Marmara,CzarneiAzowskie,atakżeprzezłącząceje
wąskiecieśniny:Dardanele,Bosfor(minimalnaszerokośćtojedynie750m)
iKerczeńską.WszystkieteakwenywrazzleżącymniecodalejnawschódMorzem
KaspijskimsąpozostałościamiOceanuTetydy3.
Granicelądowe
Wschodnia,wprzewadzelądowa,granicaEuropyjestumownaimaokoło
3tys.kmdługości.Przyjmujesięnajczęściej,żebiegnieodMorzaAzowskiego,
3OceanTetydy(Tetyda)istniałodschyłkuerypaleozoicznejdoneogenu.Zacząłulegać
zamknięciuwnastępstwiekolizjipłytafrykańskiej,arabskiejiindyjskiejzpłytąeurazjatycką
(W
.Mizerski,Geologiaregionalnakontynentów,WNPWN,Warszawa2004).
16
