Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
m.in.,żewieśokrągła(rundling)jestcharakterystycznadlaludówgermańskich.Zapo-
czątkowałontymsamymtzw.determinizmetniczno-kulturowywbadaniachosadni-
czychprowadzonychprzezgeografówihistorykówniemieckich.Poglądtenutrzymywał
siędośćdługoimiałrównieżzwolennikówwinnychkrajach,wtymiwPolsce.
NiewątpliwienajwiększymniemieckimgeografemosadnictwaprzełomuXIXiXXw.
byłO.Schlüter,którywlicznychopracowaniachtakogólnogeograficznych,jakizgeo-
grafiiosadnictwa,sformułowałogólneuwagi,jakbadaćosadnictwo(1899),podkreślał
potrzebębadaniakrajobrazukulturowegoidziałalnościczłowieka,któratenkrajobraz
kształtujeiróżnicuje(1906),wskazałnaprzykładzieosadnictwapółnocnejTuryngii
(1903),stosującujęciegeograficzno-historyczne,jakąmetodykęwykorzystaćprzybada-
niurozwojuigenezyróżnorodnychtypówosiedliwiejskich.
PodkonieclatdwudziestychXXw.problematykageograficzno-osadniczabyła
ujmowanacorazszerzejicorazbardziejkompleksowo.Wpracachztegookresu,oprócz
badańrozplanowaniazabudowy,genezyukładówosadniczychiichrozwoju,podejmo-
wanom.in.studiadotycząceanalizysposobugospodarki,układupóliichwłasności.
ZwolennikiemtakiegokompleksowegokierunkubyłAlbertDemangeon(1872–1940).
PołożyłonogromnezasługiwbadaniurozwojuosadnictwawiejskiegoFrancjiiinnych
krajóweuropejskich.Przezdługiokresbyłonszefemkomisjidobadańosadnictwa
wiejskiegoprzyMiędzynarodowejUniiGeograficznej(IGU),wramachktórejskupił
wokółsiebiegrupębadaczyzajmującychsięosadnictwemwiejskimwinnychkrajach.
Tenfizjonomiczno-krajobrazowykierunek,zapoczątkowanyprzezDemangeona,
byłkontynuowanynietylkoweFrancji,aleiwpublikacjachprzedstawicieliinnych
krajów.Jegouczennica,M.Lefévre(1926),opisałaosadnictwowiejskieBelgii,M.Wahl
(1931)scharakteryzowałtypyosadnictwawiejskiegowDanii,aDr.H.J.Keunig(1938)
wHolandii.
Równoleglezpracamiczystoempirycznymipojawiłysiępierwszeteoriewyjaśnia-
jącestrukturęsieciosadniczej(ChristallerW.,1933).
PoIIwojnieświatowejrozwójbadańnacałymświeciespowodował,żezbierano
ogromneilościmateriałówporównawczych,awprowadzenienowychujęć,metodipo-
jęćpogłębiałoirozszerzałotakżeproblematykębadawczą.Rozpocząłsiętrzeciokres
wrozwojubadańgeograficzno-osadniczych.
W1952r.M.Sorréopublikowałtrzytomowedzieło,wktórymdokonałsyntezy
geografiiczłowiekaipodsumowałdotychczasowepraceztegozakresu.Trzecitom
poświęciłosadnictwuwiejskiemuimiejskiemu.Osadnictworozpatrywałzpunktuwi-
dzeniapowiązańiwarunków,jakiestwarzaśrodowiskonaturalnedlarozwojuspołecz-
no-gospodarczego.Byłonreprezentantemkierunkuekologicznego.
Wtymsamymczasiewpracachzzakresuosadnictwawiejskiegoodnotowujemy
równieżbadaniadotyczącebazyekonomicznejipodstawgospodarczychorazichwpły-
wunarozwójosiedliisieciosadnictwawiejskiego(KrenzlinA.,1952,1961;Kovalov
S.A.,1957,1961,1963).
Opracowywanesąpierwszepodręcznikiimonografieprzedmiotowedotyczące
osadnictwawogóleigeografiiosadnictwawiejskiego.Jednymzpierwszychbyłaksiążka
G.Schwartz(1959),wktórejautorkaomawiaosadnictwowiejskieimiejskie,podaje
systematykęzjawisk,analizęstrukturiprocesówosadniczych,ilustrujelicznymiprzykła-
damizróżnychkrajów.
14
