Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
monografiaMontrealuautorstwaR.Blancharda(1947)uchodzizaniedościgniony
wzorzecmetodycznydlaopracowańtegorodzaju.WPolscebadaniamimonograficz-
nymizajęlisięW.Kubijowicz(1927)iZ.Simce(1930).
Dużyudziałwrozwójbadańnadosadnictwem(wtymimiejskim)wniósłP.Vidal
delaBlache(1854–1918),którywlicznychopracowaniachwskazywał,czympowinna
zajmowaćsięgeografiaczłowieka,wtymigeografiaosadnictwa(VidaldelaBlacheP.,
1903,1921).Podkreślałonm.in.,żegłównymproblemem,którympowinnazająćsię
geografiaczłowieka,ageografiaosadnictwawszczególności,jestpokazanierelacji,
jakiezachodząpomiędzysposobemżycialudnościaśrodowiskiemnaturalnym.Jego
uczniembyłJeanBrunhes(1869–1930),zwolennikkierunkuposybilistycznegowgeo-
grafii,którywodróżnieniuoddeterminizmugeograficznegouznajeograniczonywpływ
środowiskanaturalnegonadziałalnośćczłowieka(BruhnesJ.,1911).
WRosjibadanianadosadnictwemwiejskimimiejskimzapoczątkowałapracaP.P.
SemionovaTian-Shanskiego(1827–1914),wydanaw1910r.wSt.Petersburgu,pt.
GorodiderevniawEvropejskojRossii.
TużpoIwojnieświatowej,w1919r.,ukazałosiępierwszeczasopismooproblema-
tycemiejskiej–LavieUrbaine.Niecopóźniej,w1920r.W.Geisleropublikowałartykuł
pt.BeiträgezurStadtgeographie,aw1924DieDeutscheStadt:EinBeitragzurMorpho-
logiederKulturlandschaft,wktórychscharakteryzowałukładyprzestrzenne,fizjonomię
ipołożenietopograficznemiastniemieckich.
OpróczlicznychstudiówmonograficznychwpierwszejpołowieXXw.kształtująsię
podstawyteoretyczno-metodycznegeograficznychstudiówmiejskich.Znacznywkład
dobadańteoretycznychwniósłP.Geddes(1915),któryrozpatrywałmiastaiichewolu-
cjęjakowynikgospodarkiregionalnej.Doobiegunaukowegowprowadziłpojęcieme-
galopolisikonurbacji(dzielącteostatnienatechniczneiorganiczne).Równieżfrancus-
kibadaczP.LavedanwwydanejwParyżuw1936r.książcept.Géographiedesvilles
zawarłobszernestudiumgeografiimiastidotychczasowydorobekztegozakresu.
Dużeznaczenieteoretycznemiałypracebadaczyamerykańskich,tzw.szkołychica-
gowskiej.Przedstawiałyonebadaniastrukturyprzestrzennejmiastopartenajejspo-
łeczno-ekonomicznymzróżnicowaniu.Jesttotzw.ekologiaspołeczna(McKenzieR.D.,
1926;ParkR.E.,1936;BarrowsH.H.,1923;BurgessE.W.,1925).Dałyonetakże
konceptualizacjęmodeluprzestrzennegomiastanaprzykładzieChicago,tzw.Burgess’s
concentriczonemodel(ParkR.E.,BurgessE.W.,McKenzieR.D.,red.1925).
EwolucjiukładówprzestrzennychbyłypoświęconebadaniaH.Hoyta(1939),który,
opierającsięnabogatymporównawczymmaterialedlamiastamerykańskich,stworzył
nowąteorięrozwojuprzestrzennegomiast–modelklinowy,zwanyteżsektorowym(sector
model).WkilkalatpóźniejC.D.HarrisiE.L.Ullman(1945,1959)stworzylimodel
policentryczny(multiplenucleimodel),któryzakłada,żemiastomabudowępolicentryczną,
arozmieszczeniejegoskładnikówjestodzwierciedleniemdziałaniaróżnychczynników
społeczno-gospodarczychihistorycznych.Ichpracamiałaraczejcharakterteoretyczny
iwskazywałanaogólneprawidłowościrządząceistotązjawiskaokreślanegojakomiasto.
Istotnykonceptualnywkładwpodstawybadańgeografiiosadnictwawniosłapraca
W.Christallera(1933).Autor,napodstawiebadańsieciosadniczejwSaksonii,stworzył
teoretycznymodelrozmieszczeniaihierarchiijednostekosadniczych.Koncepcjachris-
tallerowskamiaładużeznaczeniedlarozwojuujęćmodelowychwosadnictwie(Smailes
18
