Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Europawobecwspółczesnychwyzwań—
1.1.Zasięgiogólnacharakterystyka
EuropazawdzięczaswojąnazwęstarożytnymGrekom.Etymologiasamego
terminujestniejasna:byćmożenazwapochodziodsłowaeuropos–łagodnie
wznoszącysięalboodereb–zachód.WVIIwiekup.n.e.terminuEurṓpēuży-
wałHomer,piszącopółnocnejGrecji,apóźniejposługiwałsięnimHerodot
(485–425p.n.e.),abynazwaćlądrozpościerającysięnapółnocodGrecjiiod-
różnićgoodAzjipołożonejnawschodzieorazLibiinapołudniu–jaknazywano
wówczasAfrykę.
Europastanowiczęśćnajwiększegokontynentunakuliziemskiejnazywanego
Eurazją
1
.GranicamiędzyEuropąiAzjąjestumownaorazistniejekilkawariantów
jejprzebiegu.Przyjmujesięnajczęściej,żelądowa,wschodniagranicabiegnieod
MorzaAzowskiego,początkowowzdłużrzek–Donu,Manyczyidolnegobiegu
Kumy(ObniżenieKumsko-Manyckie),adalejbrzegiemMorzaKaspijskiegoku
północyiwschodowiażdoujściaEmby.NastępniegranicabiegniewgóręEmby
dojejźródełwMugodżarach,skądskręcakupółnocy,dalejwzdłużgórnegobiegu
rzekiUral,następniewschodnimpodnóżemgórUral,rzekąBajdaratadoZatoki
BajdarackiejMorzaKarskiego2(Makowski,2018).
Europajestmocnorozczłonkowana,zsilnieurozmaiconą,długąliniąbrzegową
(występujątuniemalwszystkietypywybrzeży),licznymiwyspami(m.in.WielkaBry-
tania,IslandiaiIrlandianaOceanieAtlantyckim,czySycylia,SardynianaMorzu
Śródziemnym),atakżezatokami(np.ZatokaBotnicka)iwewnętrznymimorzami
(np.MorzeBałtyckie).NajbardziejcharakterystycznącechąkrajobrazuEuropy
jestdominacjawnimrozległychobszarównizinnych(nizinyprzeważajązwłaszcza
wewschodniejczęści).Doniższych,starszychiołagodniejszymkrajobraziepasm
górskichnależąm.in.MasywCentralny,MasywCzeskiiRudawy,GóryŚwiętokrzy-
skie,Sudety,GórySkandynawskie,UraligórySzkocji.Młodymi,wyższymigórami
sąKarpaty,Alpy,Pireneje,Apeniny,GóryBetyckie,GóryDynarskieiBałkany.
NajwyższympunktemEuropyjestszczytMontBlanc(4807mn.p.m.)wAlpach
Zachodnich.Dużeobszaryzajmująrównieżwyżyny,wśródnajważniejszychMese-
taIberyjska,WyżynaWołyńsko-Podolska,WyżynaŚrodkoworosyjska.Krajobraz
1
EuropęmożnaokreślićjakoogromnypółwysepEurazji,subkontynent.Niespełniaonakry-
teriów,któreprzypisujegeografiafizycznakontynentom.OkreślanieEuropyjakokontynentu,choć
niewłaściwejestdośćpowszechneimożemytłumaczyćtotradycjąlubpróbązaznaczeniaodrębności
tejczęściświata.
2
WinnychpodziałachpołudniowyodcinaklądowygranicyEuropyprzebiegaupółnocnychpodnóży
Kaukazu(odcinkamiwzdłużdolnegobiegurzekiKubańiśrodkowegobiegurzekiTerek)odwybrzeża
MorzaKaspijskiegoidalejbrzegiemMorzaKaspijskiegokupółnocyjakwwarianciepoprzednim.Inny
przebieggranicywzdłużKaukazuniedzieliNizinyNadkaspijskiejmiędzydwieczęściświata–Kaukaz
jestwAzji,adoEuropyprzynależąnizinyiwyżynyPrzedkaukazia.
2–
