Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Minerałybezłupliwościmająprzełam,tzn.pęknięciawzdłużzupełnieprzypadko-
wychnieregularnychpowierzchni;przełamjestcharakterystycznynp.dlagranatów,
kwarcu,turmalinu.Przełammożebyćrównyinierówny,np.muszlowy.Przełam
muszlowynajczęściejmająmineraloidy(opal,bursztyn)idrobnokrystalicznemine-
rały(chalcedon).Zewzględunawyglądpowierzchniwyróżniasięprzełamgładki
orazzadziorowaty(azbest),haczykowaty(miedźrodzima,złotorodzime),ziarnisty
(kasyterytipiryt)orazziemisty(kaolinit).
Charakterystycznącechąnielicznychminerałówjestzapach;magoarsenopiryt,
halit,siarkarodzima.Minerałyłatworozpuszczalnewwodziemogąmiećcharaktery-
stycznysmak,np.halitjestsłony,sylwin-gorzkosłony,karnalit-gorzki.Niektóre
minerałycechujemagnetyzm(m.in.magnetyt,pirotyn)lubradioaktywność.
Ważnącechądiagnostycznąminerałówjestgęstość.Niektóreminerałysąlekkie
(np.gips,halit,kwarc,skalenie),innesąciężkie(m.in.magnetyt,piryt,sfaleryt),
jeszczeinne-bardzociężkie(np.cynober,galena,miedźrodzima).Większośćmi-
nerałówskałotwórczychimineraloidówcharakteryzujesięgęstością2-4g/cm3(np.
amfiboledo3,6;gips2,3;korund4,0;kwarc2,6;piroksenydo3,6).
Główneminerałyiichcechy
Kwarciminerałypokrewne(postaciekrzemionki)
Opal,chalcedonikwarcsązbudowanezdwutlenkukrzemu.Opaltomineraloid,
stwardniałyżelkrzemionkowy,zawierado20%wody.Krystalizacjaopaluprowadzi
dopowstaniachalcedonu,tj.drobnokrystalicznego,porowategokwarcuzinkluzja-
miwodymiędzyziarnami.Częstotworzykonkrecje(krzemienie,czerty,rogówce)
lubjestspoiwemokruchowychskałosadowych.Kwarc,głównyminerałskałmag-
mowychiosadowychskałokruchowych,jestzbudowanyzSiO
2Możemiećwiele
odmianpolimorficznych,wzależnościodtemperaturyiciśnieniawmiejscukry-
stalizacji.Donajbardziejznanychnależąkwarcαikwarcβ.Heksagonalnykwarcα
powstajewwarunkachmagmowychlubmetamorficznychwtemperaturzeponad
573h0C.Spadektemperaturyponiżejtejwartościpowodujeprzebudowęstruktury
krystalicznejiprzejściewkwarcβoukładzietrygonalnym.
Czystykwarcjestzupełniebezbarwny,alenajczęściejmaróżnezabarwienia.
Szczególnieznanesązabarwioneodmianykwarcuβ,tj.morion(czarny),krwawnik
(czerwony),cytryn(żółty),ametyst(fioletowy),kwarcmleczny(biały),kwarcza-
dymiony(szary),awenturyn(zielony).Występująteżkwarcezawierającewrostki
innychminerałów,np.tygrysieoko-zawierającywrostkiamfiboli,kocieoko-
zwrostkamiazbestu,czyteżpraz-zawierającywrostkiaktynolitulubchlorytu.
Kwarcαnajczęściejjestbiałylubszary,rzadziejbladoniebieski.Opalmożemieć
niemaldowolnezabarwienie.Chalcedoncechujesięróżnorodnymzabarwieniem
(np.chryzoprazjestzabarwionynazielonozwiązkaminiklu),aniekiedysąwnim
widoczneróżnobarwne,koncentrycznesmugi(agat).
46
