Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
1983).Ważnychinformacji,pośredniodotyczącychpokrywyglebowej,dostarczająpub-
likacjeJahna(1948–1949,1958,1979)orazpracepoświęconeregionalnemuzróżnicowa-
niuerozjipokrywyzwietrzelinowej(Midriak,1972).Pośredniotematykękształtowania
siępokrywyglebowejwTatrachpodejmująteżopracowaniapoświęconeintensywności
współczesnychprocesówmorfogenetycznych(Baranowskiiin.,2005;Gerlach,1959;Ko-
tarba,1972,1976,1992a,1992b,1996;KotarbaiKrzemień,1996;Kotarbaiin.,1987;
Kozłowskaiin.,1999;Midriak,1983;Rączkowska,1992,1999a,1999b).
Osobnągrupęstanowiąpraceskoncentrowanenaprzekształceniachglebzwiąza-
nychzantropopresją.Podejmowanotematykęwpływupasterstwanapokrywęglebową
(Klimekiin.,1990)orazwpływuturystykipieszejnakierunekrozwojuprocesówero-
zyjnych(GorczycaiKrzemień,2002).Wkontekścieprzemianchemicznychwykonano
wielebadańukierunkowanychnaocenęstopniaskażeniaglebmetalamiciężkimi(Nie-
myska-ŁukaszukiMiechówka,2002;MiechówkaiNiemyska-Łukaszuk,2002),ewen-
tualnychzmianwrejonachszczególnegonasileniaoddziaływaniaturystykiizabudowy
(Degórski,1999),atakżepotencjalnegoskażeniaglebsztucznymiizotopamipromienio-
twórczymi(Kubicaiin.,2004,2005).
Dużaliczbaszczegółowychopracowańpozwoliłanasporządzeniesyntez.Powstały
opracowaniamonograficzneglebtatrzańskich(Adamczyk,1962b;KomornickiiSkiba,
1996;Koreň,1994;Koreňiin.,1994;Strzemski,1956)orazkartograficzneopracowa-
niapokrywyglebowejtegoobszaru.Napodstawieszczegółowychbadańkartograficzno-
-gleboznawczychopracowanomapęglebleśnychTPNwskali1:10000(Komornickiiin.,
1975,1984),którabyłapodstawądosporządzeniamapyglebTPNzamieszczonejwAtla-
sieTPN(KomornickiiSkiba,1985).PonadtowramachpracnadprzygotowaniemPlanu
OchronyTPNwykonanoMapęGlebTPNwskali1:20000(Skiba,1997,2002b).
WświetleprzedstawionychpracpokrywęglebowąTatrmożnascharakteryzować
jakobardzozróżnicowanąiposiadającąwszystkiecechytypowedlaśrodowiskagór-
skiego(wysokogórskiego).Możnawskazaćconajmniejdwieskładowezasadniczowa-
runkująceprzestrzennezróżnicowaniegleb.Najważniejszymczynnikiemjestlitologia,
któradeterminujekierunekprocesuglebotwórczego,iwtymkontekściemożnawyróż-
nićglebywykształconenapodłożuwęglanowymorazglebywykształconenapodłożu
bezwęglanowym.Glebytychdwóchszeregówgenetycznychróżniąsięswoimiwłaś-
ciwościami,tj.uziarnieniem,odczynem,właściwościamikompleksusorpcyjnego–co
znajdujeswojeodzwierciedleniewujęciutaksonomicznym.Ponadtoglebyzmieniają
swojewłaściwościwrazzezmianąwysokościn.p.m.,cowynikazwpływuczynników
klimatyczno-roślinnychiwiążesiępośredniozpiętrowościązjawiskmorfogenetycz-
nych.Najistotniejszezmianywłaściwościgleb,któreznajdujątuswójwyraz,tocharak-
terimiąższośćpoziomówpróchnicznychorazgłębokośćiszkieletowośćgleb.Pokrywa
glebowaTatrwykazujecechyantropizacji,jednakzjawiskatemająbardzoograniczony
zasięgprzestrzenny,niemateżjednoznacznychdowodównapowierzchnioweskażenie
chemiczne.
Wśródwymienionychpracstosunkowoniewielejestopracowańpoświęconychrela-
cjompomiędzyglebąaprocesamigeomorfologicznymi.Wpracachgeomorfologicznych
przyinterpretacjiprocesówiformpowierzchniZieminajczęściejpomijasięwłaściwo-
ścigleby,wpracachgleboznawczychnatomiastuwzględnianyjestfaktistnieniawpły-
wurzeźbynapokrywęglebową,jednakzazwyczajbranesąpoduwagęuwarunkowania
